تفاله چغندر چیست؟
تفاله چغندر قند فیبر و انرژی بالایی داشته و می تواند به عنوان جایگزین بخشی از علوفه خشبی در جیره دام ها مورد استفاده قرار گیرد. تفاله چغندر قند یکی از محصولات جانبی است که به علت مقادیر بالای فیبر قابل هضم، از لحاظ انرژی ارزشی بالاتر از ذرت سیلوشده دارد. همچنین تفاله چغندر قند فیبر و انرژی بالایی داشته و می تواند به عنوان جایگزین بخشی از علوفه خشبی در جیره دام ها مورد استفاده قرار گیرد.
استفاده از تفاله چغندر قند در تغذیه گروههای مختلف گله باید از طریق فرموله کردن جیره و با در نظر گرفتن میزان نیاز غذایی گروههای مختلف تعیین شود. چغندر قند پیش از فرآوری یا استخراج قند نیز می تواند در تغذیه دامها استفاده شود. البته بهتر است برای جلوگیری از نفخ یا خفگی، چغندرها به وسیله دستگاه خردکن یا آسیاب به قطعات کوچکتری تبدیل شوند. در محصولات جانبی چغندر که رطوبت بالایی دارند به دلیل احتمال کپک زدگی باید محصولات به خوبی نگهداری شده و در زمان مناسب و پیش از کپک زدگی استفاده شوند.
مقدار استفاده از تفاله چغندر در جیره غذایی دام
در مورد استفاده از تفاله چغندر در گوسفند و گاو، محدودیتی در نظر گرفته نشده است. مطابق با نتایج برخی از تحقیقات، مصرف بیش از 50 درصد در جیره می تواند موجب کاهش اشتها در دام ها شود. عواملی مانند حجیم بودن و رطوبت بالای این محصول نیز می تواند استفاده از آن را در گوسفندان محدود کند. در صورت تمایل به استفاده از تفاله چغندر مرطوب، حمل و نقل نیز به عنوان یکی از عوامل محدود کننده در نظر گرفته می شود. استفاده از تفاله چغندر در فصل زمستان به علت نبود مراتع بسیار مفید است. این محصول اغلب به صورت پلت یا پرک در بازار وجود دارد. نوع پرک تفاله چغندر قند می تواند میزان بروز نفخ در دام را کاهش دهد. انبار و نگهداری مناسب برای حفاظت از تفاله ها در برابر رطوبت و جوندگان امری ضروری است.
خیساندن تفاله چغندر
گوسفندانی که از تفاله چغندر به صورت پلت و خشک استفاده می کنند، نسبت به بروز نفخ و خفگی مستعدتر خواهند بود. برای کاهش احتمال این خطرات تفاله ها نباید پیش از خیساندن و باز شدن کامل آنها مورد استفاده قرار گیرند. برای خیساندن تفاله چغندر دو برابر وزن تفاله ها به آنها آب اضافه می شود. عملیات خیساندن در صورت استفاده از آب گرم به مدت 30 دقیقه و در صورت استفاده از آب سرد به مدت 1 ساعت به طول می انجامد. تفاله ها پس از پایان مرحله خیساندن نرم شده و حجم آنها نیز دو برابر می شود. پیش از مصرف تفاله تر چغندر باید آب اضافه آنها تخلیه شود. تفاله خیس چغندر باید در کیسه های سیلو، گودال یا حوضچه نگهداری شوند. افزودن تفاله چغندر به خوراک دام ها باید به صورت تدریجی انجام شود. معمولا در گوسفندان می تواند 1 تا 4.5 کیلوگرم تفاله تر در روز تغذیه شود. این ماده خوراکی تنها حاوی 9 تا 10 درصد پروتئین بوده و باید به همراه علوفه باکیفیت استفاده شود و به طور کلی نباید جایگزین بخش علوفه جیره دامها گردد.
یکی دیگر از محصولات جانبی چغندر قند پسماند چغندر است که شامل چغندرهای کوچک، شکسته یا آسیب دیده هستند. این پسماندها اغلب رطوبتی حدود 80 درصد داشته که می توانند از نظر محتویات و ارزش غذایی متفاوت باشند. در صورتی که میزان آلودگی این محصولات به خاک کمتر باشد، میزان مصرف آنها می تواند بیشتر از میزان ذرت سیلو شده در جیره ها مورد استفاده قرار گیرد. در صورت وجود آلودگی پسماندهای چغندر، باید میزان استفاده از آن در خوراک دام به حداقل برسد. پسماند چغندر را می توان مانند سایر فرآورده های جانبی چغندر به صورت سیلو شده نگهداری کرد. نکته قابل توجه آن است که این مواد به دلیل رطوبت بالا باید همراه با مواد غذایی خشک، سیلو شوند.
پرورش دهندگانی که در مجاورت کارخانه های استخراج قند و تولید شکر مشغول به فعالیت هستند، می توانند با هزینه کمتری از این محصولات فرعی به ویژه محصولات با رطوبت بیشتر با قیمتی کمتر استفاده کنند.
فرآوری چغندر قند اغلب از اوایل پاییز تا اواخر بهار ادامه خواهد داشت و فرآورده های حاصل در فصل تابستان به صورت خشک در انبارها و یا به شکل چغندر سیلو شده نگهداری می شوند.
آنالیز برخی از محصولات جانبی چغندر قند