ورم پستان در میش و بز
ورم پستان در میش ها و بزهای ماده یکی از بیماریهای رایج در گله های میش و بز است. در موارد بسیار شدید، ورم پستان در میش و بز می تواند منجر به مرگ آنها شود. اما در اغلب موارد موجب ایجاد هزینه درمان، حذف زود هنگام، کاهش عملکرد و کاهش تولید بره و بزغاله می شود. ورم پستان در بز و میش در واقع همان التهاب پستانی است که می تواند در اثر آسیب فیزیکی، استرس یا به وسیله باکتری های حمله کننده به غدد پستانی، ایجاد شود. باکتریهایی که در ورم پستان گاو، گوسفند و بزها دخیل هستند شامل استرپتوکوکوس ها، استافیلوکوکوس ها، پاسترولاها و کلیفرم هایی مانند اشرشیاکلی هستند.
ورم پستان در میش و بز معمولاً اندکی پس از بره زایی تا دوره بعد از شیرگیری بره و بزغاله مشاهده می شود و می تواند اشکال مختلفی مانند بالینی و مزمن داشته باشد. به طور کلی ورم پستان در میش و بز می تواند موجب تغییرات فیزیکی در پستان شده، غدد پستانی را متورم وگرم کرده و در برخی موارد لمس آن موجب ایجاد درد شود.
در موارد شدید ورم پستان در میش و بز، خون رسانی به غدد پستانی دچار اختلال شده و ممکن است با تغییر رنگ آبی که به این حالت کیسه آبی گفته می شود نیز ایجاد شود. گوسفند مبتلا به ورم پستان دچار تب، بی اشتهایی و افسردگی می شوند. ممکن است این میش ها پای عقب خود را مانند میش های لنگ بالا نگهدارند و از بره های خود به خوبی نگهداری نکنند.
حالت تحت بالینی ورم پستان در میش و بز
در حالت تحت بالینی ورم پستان در میش ها و بزها، دام ها معمولا سالم به نظر می رسند، اما تولید شیر و توسعه بافت غدد پستانی آنها کاهش می یابد. در این مرحله به غدد پستانی کیسه سخت گفته می شود. این حالت احتمالا جدی ترین نوع ورم پستان در میش و بز است که دامدار با آن روبروست. زیرا اغلب به حالت ناشناخته باقی می ماند. نظارت دقیق برای جلوگیری از خسارات احتمالی، ضروری است. میش هایی که علائم ورم پستان را نشان می دهند باید از گله جدا شده و با آنتی بیوتیک تحت درمان قرار گیرند. ممکن است لازم باشد بره های این میش ها با شیشه تغذیه شوند. درمان معمولا، تزریق آنتی بیوتیک داخل پستانی و آنتی بیوتیک سیستمیک است.
جمع آوری نمونه شیر جهت تشخیص ورم پستان در میش و بز
جمع آوری نمونه شیر از میش مبتلا به ورم پستان در جهت تعیین نوع باکتری های موجود و استفاده از این اطلاعات در درمان صحیح بیماری مفید است. درمان باید چند روز ادامه یابد تا علائم بالینی بیماری از بین برود.
غدد پستانی میش ها باید بعد ازشیرگیری و پیش از تولید مثل بررسی شود. میش های با توده های سخت در غدد پستانی باید حذف شوند، زیرا این میش ها به مرور زمان میزان شیر کمتری تولید خواهند کرد. میش هایی که تنها می توانند یک بره را پرورش دهند نیز باید از گله حذف شوند. مدارک و شواهدی در مورد تاثیر ژنتیک بر ورم پستان در میش ها وجود دارد. ورم پستان در میش و بز می تواند با مدیریت خوب و صحیح و رعایت اصول بهداشتی کنترل شود.
بستر جایگاه بره زایی
بستر جایگاه بره زایی و آغل ها باید همواره تمیز و خشک باشد. باید اطراف انبار و آغل ها به خوبی زهکشی شوند. دام ها نباید با تراکم بالا در آغل نگهداری شوند. شیوع بیماری ورم پستان در میش ها و بزهایی که گله های آنها دارای تراکم بالا هستند، بیشتر اتفاق می افتد. پیشگیری از بیماریهای تنفسی در بره ها ممکن است به پیشگیری از ورم پستان در میش ها و بزها نیز کمک کند. پاسترولا همولیتیکا (Pasturella hemolytica) که باکتری مولد بیماری پنومونی (ذات الریه) در بره ها است نیز، یکی از دلایل اصلی ورم پستان در میش ها است.
جراحت در دهان بره ها نیز می تواند موجب آلودگی میش هایی که به آنها شیر می دهند گردد. ویروس پنومونی پیش رونده گوسفند نیز ممکن است در مواردی دخیل باشد که هر دو نیمه پستان تحت تاثیر قرار گرفته است.
از شیرگیری بره و بزغاله
از شیرگیری بره های میشی که هنوز تولید شیر آن کاهش نیافته، استرس شدیدی بر روی پستان ها ایجاد می کند. بنابراین مدیریت از شیرگیری میش و بز ماده برای جلوگیری از ورم پستان در میش ها و بزها ضروری است. توصیه می شود بعد از شیرگیری، خوراک میش ها و آب آشامیدنی به مدت 1 تا 2 روز محدود شود تا تولید شیر آنها سریعا کاهش یابد. برخی از دامداران 1 تا 2 روز قبل از شیرگیری خوراک و آب میش ها را کاهش می دهند و برخی دیگر کنسانتره را به مدت 3 تا 7 روز حذف می کنند. تاخیر در از شیرگیری تا زمانی که تولید شیر به میزان کافی کاهش یابد، موجب کاهش ورم پستان در میش ها و بز ها می شود.