تغذیه خزشی بره و بزغاله نوعی روش تغذیه تکمیلی بره تازه تولد و بزغاله تازه تولد است که در این روش به آنها خوراک اضافه یا استارتر بره یا استارتر بزغاله با کیفیت در کنار شیر مصرفی داده می شود. این روش تغذیه اغلب برای بره ها و بزغاله هایی که در فصل سرما متولد می شوند و در آن فصل علوفه با کیفیت در دسترس نیست، استفاده می شود.
تغذیه خزشی معمولا برای تسریع برنامه های بره زایی در گله هایی که دارای تعداد زایش بالا هستند و تولید شیر به عنوان یک عامل محدودکننده به شمار می رود، توصیه می شود. در پرورش مصنوعی بره ها و بزغاله ها باید از تغذیه خزشی در جهت تسهیل از شیرگیری زود هنگام و در صورت فقدان علوفه و یا در دسترس بودن علوفه بی کیفیت استفاده شود.
استفاده از این روش تغذیه، به ویژه به کارگیری منابع غلات موجب تسریع رشد بره ها و بزغاله ها می شود. رشد سریع به آن معنا است که بره ها و بزغاله ها می توانند با سن کمتر و زودتر به بازار عرضه شوند و اهمیت این موضوع هنگامی که میزان تقاضای بازار زیاد است، مانند اعیاد خاص حائز اهمیت است.
تغذیه خزشی به بره ها و بزغاله ها نحوه خوردن خوراک جامد را یاد می دهد و استرس از شیرگیری را کاهش می دهد. همچنین شکمبه آنها در این روش سریع تر توسعه می یابد. به صورت کلی در اغلب موارد تغذیه بره ها و بزغاله نسبت به میش و بزهای ماده اقتصادی تر است و راندمان غذایی بالاتری دارند. در روش تغذیه خزشی، بویژه پروتئین موجود در استارتر سبب بهبود مقاومت در برابر انگل های داخلی می شود.
تغذیه خزشی روش پیچیده ای نیست و می توان محیط خزشی را در آغل و یا در مراتع ایجاد کرد. نرده های محوطه خزشی باید آنقدر بزرگ باشد تا بره و بزغاله ها بتوانند از آن عبور کنند و به اندازه کافی نیز کوچک باشد تا ریزترین و کوچک ترین میش یا بز نتواند از آن عبور کند. از لاستیک ماشین نیز می توان به عنوان مانع خزشی استفاده کرد.
منطقه خزشی باید تمیز و دارای بستر مناسب و به گونه ای باشد تا بره ها و بزغاله ها تمایل به رفتن به داخل این محیط را داشته باشند. تغذیه خزشی ممکن است در آخور انجام شود. فیدرهای خزشی مناسب اجازه نمی دهد بره ها و بزغاله ها روی فیدر و یا داخل آن بازی کنند و پای خود را داخل فیدر قرار دهند.
تهیه خوراک خزشی کار دشواری نیست و تنها باید تازه، خوشخوراک، با قابلیت هضم بالا و همیشه در دسترس باشد. اجزا ی این خوراک معمولا ذرت آسیاب شده، کاه یونجه، کنجاله سویا، جو آسیاب شده، ملاس و مواد معدنی و ویتامین ها است. درصد پروتئین این جیره باید حداقل 14تا 28 درصد از منابع خوراکی طبیعی تهیه شده باشد (اوره استفاده نشود).
توصیه می شود خوراک در محوطه ی خزشی از 7 تا 10 روزگی به بره ها و بزغاله ها داده شود. استارتر می تواند توسط خود دامدار ساخته شده یا از کارخانجات خوراک دام خریداری شود.
برخی از پروش دهندگان به صورت مستقیم از کنجاله سویا در این جیره ها و یا به صورت سرک بر روی جیره مورد استفاده قرار می دهند. کنجاله سویا برای بره و بزغاله ها خوشخوراک است و هرچه سن آنها بزرگ تر می شود و شروع به نشخوار می کنند می توان به تدریج جیره خزشی را به جو کامل یا مکمل های پروتئین پلت شده تغییر داد.
هنگامی که بره ها جوان هستند خوراک با اندازه کوچک برای آن ها خوشخوراک تر و دلپذیرتر است و با افزایش سن تمایل بیشتری به مصرف خوراکهای درشت تر دارند و می توانند غلات کامل را به شکل موثرتری هضم کنند. پروتئین جیره با افزایش سن بره ها و بزغاله ها می تواند کاهش پیدا کند.
استفاده از دارو های کوکسیدیوستات و اسیدی کننده ادرار (مانند کلرید آمونیم) به جیره خزشی برای پیشگیری از عارضه سنگ مجاری ادراری در بره و بزغاله های نر و رعایت نسبت 2 به 1 کلسیم به فسفر در جیره توصیه می شود.
بره ها و بزغاله هایی که با خوراک خزشی تغذیه می شوند، مستعد ابتلا به آنتروتوکسمی (بیماری پرخوری) هستند. مادران آنها باید تقریبا یک ماه قبل از زایش واکسینه شوند. بره ها و بزغاله ها نیز باید پس از کاهش ایمنی که از طریق آغوز به دست آورده اند ، تقریبا در سن 8-6 و12-10 هفتگی واکسینه شوند. در صورت عدم واکسیناسیون مادران آنها پیش از زایمان، بره ها و بزغاله ها باید برای بیماری پرخوری در 4 هفتگی واکسیناسیون شوند و 4 هفته بعد از آن نیز داروی تقویت کننده دریافت کنند. واکسیناسیون اولیه به دلیل عدم توسعه سیستم ایمنی بره ها و بزغاله ها و آنتی بادی های مادری به احتمال زیاد موثر نیست. بیماری پرخوری اغلب در بین بره ها و بزغاله هایی که معمولا قبل از یک ماهگی رشد سریعی دارند، شایع است.
تغذیه خزشی یک روش متداول در صنعت گوسفند و بز است. همه تولیدگنندگان نیازمند ارزیابی روش تولید و سیستم بازاریابی خود هستند. برای آنکه تغذیه خزشی اقتصادی باشد، باید ارزش (وزن بالاتر و یا قیمت بالاتر) حاصل از بره ها و بزغاله های تغذیه شده در این روش بالاتر از هزینه خوراک مورد استفاده باشد. این نوع تغذیه ممکن است همیشه اقتصادی و مقرون به صرفه نباشد خصوصا برای پرورش دهندگانی که دارای علوفه و مرتع با کیفیت هستند و همچنین به صورت کلی به احتمال زیاد تغذیه خزشی برای بره ها نسبت به بزغاله ها دارای سود و توجیه اقتصادی بهتری است.

منبع: واحد تحقیق و توسعه مجتمع صنایع تبدیلی دستچین عالی، ترجمه مقاله از مجموعه مقالات دانشگاه مریلند آمریکا توسط سرکار خانم مهدیه جمالی کارشناس ارشد تغذیه نشخوارکنندگان دانشگاه تهران تحت نظارت دکتر کامران رضایزدی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

برای بهبود عملکرد گاوداری از خدمات افراد متخصص استفاده کنید

مشاهده اطلاعات انواع خوراک دام سبک دستچین: کنسانتره گوسفند و بز پرواری ، کنسانتره عمومی گوسفند و بز ، کنسانتره میش و بز شیرده ، کنسانتره میش و بز آبستن سنگین ، کنسانتره استارتر بره و بزغاله ، کنسانتره فلاشینگ مخصوص زمان جفت گیری گوسفند و بز