تغذیه مناسب در زمان بیماری کوکسیدیوز در گوسفند
تغذیه مناسب برای حفظ سطح بالای ایمنی در تمام حیوانات ضروری است. تغذیه خوب با مصرف آغوز شروع می شود. میش های آبستن به منظور بهینه سازی کمیت و کیفیت آغوز تولیدی باید به خوبی تغذیه شوند. اغلب میش هایی بالغ و میش هایی که وضعیت بدنی مناسب تری دارند، شیر بیشتر و با کیفیت تری نسبت به میش های ضعیف تولید می کنند. در صورت بی کیفیت بودن شیر میش می توان از جایگزین شیر استفاده کرد. بره ها باید به میزان کافی از آغوز مصرف کنند. حتی اگر آغوز آنتی بادی ویژه ای برای کوکسیدیا نداشته باشد، با این حال می تواند عملکرد سیستم ایمنی را در بره ها بهبود بخشد. مصرف به موقع آغوز بسیار حائز اهمیت است. آغوز در 24 ساعت اولیه پس از زایمان توسط میش ها تولید می شود. توانایی بره ها در جذب آنتی بادی ها با گذشت زمان کاهش می یابد و بیشترین کارایی در جذب در 6 ساعت اول تولد است و بره ها باید به میزان 10 تا 15 وزن بدن آغوز مصرف کنند. آغوز را می توان توسط شیشه شیر و لوله های مخصوص برای بره های ضعیف و یا بره هایی که مادر آنها آغوز کافی ندارند، تغذیه کرد. جیره متعادل با مقادیر کافی انرژی، پروتئین، ویتامین و مواد معدنی باید برای تمام حیوانات در طول دوره پرورش تغذیه شود. حیواناتی با شرایط بدنی مناسب، توانایی بهتری در تحمل انگل ها دارند. وجود فضای کافی برای تغذیه نیز بسیار اهمیت دارد. رقابت بر سر فضای آخور یک استرس مازاد را برای حیوان ایجاد می کند. بره های جوان نباید برای فضای آخور با بره های بزرگتر رقابت داشته باشند. زمانی که فضای کافی برای آخور وجود نداشته باشد، همیشه بره های ضعیف و کوچکتر تحت فشار قرار می گیرند. از آنجایی که کوکسیدیوز اغلب در بره های تازه از شیر گرفته شده شایع است، بهتر است از شیرگیری بدون استرس انجام شود. از شیرگیری بره ها بهتر است در محیطی آشنا در کنار گله انجام شود و میش ها برای خشک شدن باید به محیطی دیگر منتقل شوند. بهتر است بره ها بعد ازشیرگیری، همان جیره غذایی پیش از شیرگیری را دریافت کنند. بره های گروه های مختلف سنی نباید در کنار یکدیگر قرار گیرند. اهمیت این موضوع در زمان از شیرگیری بیشتر است. برای جلوگیری از استرس مازاد، مدیریت مطلوب باید پیش از شیرگیری اعمال شود. در سیستم های تولیدی گسترده، چرا در مراتع به کاهش قرار گرفتن در معرض اووسیت ها کمک می کند. بره زایی باید در محیطی تمیز انجام شود. در صورت بره زایی در مرتع باید زه کشی به درستی انجام شود. باید از چرا در مراتع کم ارتفاع و در حوالی رودخانه و دریاچه ها جلوگیری شود. به دلیل تمایل حیونات به دفع مدفوع در نزدیکی آب بهتر است آبخوری و آخور در مراتع جابه جا شود. تراکم پایین در پرورش گوسفند موجب پیشگیری از بیماری کوکسیدیوز در گوسفند می شود.
از آنجایی که کوکسیدیوز در گوسفند اغلب با سایر بیماریها مشاهده می شود، کنترل سایر بیماریها در گله بسیار مهم است. هر عاملی که باعث کاهش سیستم ایمنی در بره ها شود، آنها را برای ابتلا به عفونت کوکسیدیا مستعدتر می سازد و می تواند برای بره هایی که همزمان درگیر چند نوع بیماری هستند، دشوارتر باشد.
تهویه برای کنترل مشکلات تنفسی در حیوانات پرورشی، بسیار مهم است و باید به تولید آمونیاک در آغل ها توجه شود. بهتر است بیماری های مربوط به سم در گله ها درمان و از بین برود. راهکارهای بسیاری برای کنترل سایر انگل ها وجود دارد.
شروع کوکسیدیوز در گوسفند اغلب با استرس حمل و نقل مرتبط است. در حالت ایده آل، بره هایی که تازه از شیرگرفته شده اند، نباید به مکان دیگری منتقل شوند. بره ها باید با کم استرس ترین روش بارگیری شده و نباید تراکم آنها در کامیون یا تریلی زیاد باشد. بره ها نباید در گرما منتقل شوند.
نکاتی در مورد پیشگیری ازکوکسیدیوز در گوسفند
نکاتی در مورد پیشگیری ازکوکسیدیوز در گوسفند ها
کنترل ژنتیکی در زمان بیماری کوکسیدیوز در گوسفند
شواهدی وجود دارد که نشان می دهد برخی از نژادها دارای مقاومت بیشتری بر علیه بیماری کوکسیدیوز در گوسفند هستند با این حال اطلاعات تحقیقاتی کمتری در مورد انگل های تک یاخته نسبت به نماتدها وجود دارد. تاکنون تحقیقات طولانی مدتی در این مورد انجام نشده است. تحقیقات تکرارپذیر برای تعداد اووسیت ها نشان می دهد که انتخاب برای مقاومت در برابر کوکسیدیا و نماتدها دشوار خواهد بود، مگر این که همبستگی ژنتیکی مناسبی تعیین یا یک شاخص انتخاب، ایجاد شود. در حقیقت فرضیه این است که حیواناتی که در برابر انگل های خارج سلولی (نماتدها) مقاوم هستند، ممکن است مستعد ابتلا به انگلهای درون سلولی (کوکسیدیا) باشند.
کوکسیدیوز در گوسفند اغلب با سایر بیماریها مشاهده می شود و بنابراین کنترل سایر بیماریها در گله بسیار مهم است. هر عاملی که باعث کاهش سیستم ایمنی در بره ها شود، آنها را برای ابتلا به عفونت کوکسیدیا مستعدتر می سازد و می تواند برای بره هایی که همزمان درگیر چند نوع بیماری هستند، دشوارتر باشد.
استفاده از کوکسیدیواستات ها
در حال حاضر هیچ واکسن کوکسیدیوز برای گوسفندان وجود ندارد. با این حال می توان کوکسیدیواستات را برای کمک به پیشگیری از این بیماری در خوراک، مواد معدنی، آب مصرفی و یا جایگزین شیر اضافه کرد. دو نوع کوکسیدیواستات تایید شده برای گوسفندان وجود دارد. لازولوسید (Bovatec) یک یونوفر است و می تواند برای گوسفندانی که در مرحله نگهداری هستند استفاده شود. دکوکینات یک کوکسیدیواستات غیرآنتی بیوتیکی است که می توان برای بره ها نیز تغذیه شود. نوعی از دکوکینات (Deccox) به برخی از جایگزین های شیر اضافه می شود. موننسین (Rumensin) یکی دیگر از یونوفرها است اما استفاده از آن در تغذیه گوسفندان مورد تایید FDA نیست اما تحت نظارت دامپزشک می تواند برای گوسفندان استفاده شود. موننسین برای اسب بسیار سمی و خطرناک است. خطا در مخلوط کردن آنها می تواند موجب بروز مسمومیت در بره ها شود.
لازولوسید (Bovatec) خطر مسمومیت کمتری نسبت به موننسین دارد. دکوکینات (Deccox) مطمئن ترین محصول جهت استفاده در گوسفندان است.
کوکسیدیواستات در مراحل مختلف چرخه زندگی کوکسیدیا تاثیر می گذارد. یونوفرها کوکسیدیا را از بین می برند، در حالیکه دکوکینات از رشد آنها جلوگیری می کند. لازولوسید کوکسیدیا را در مرحله زندگی آزاد از بین می برد، زیرا در این مرحله آنها در روده از سلولی به سلول دیگر حرکت می کنند، اما رومنسین در هر سه مرحله مختلف چرخه زندگی آنها تاثیرگذار است. Deccox وسیع ترین طیف فعالیت در کوکسیدیواستات ها را دارد. در صورت استفاده صحیح، همه کوکسیدیواستاتها می توانند عملکرد اووسیت های کوکسیدیا را به میزان قابل توجهی کاهش دهند و به گوسفندان اجازه می دهند ایمنی در مقابل کوکسیدیا را توسعه دهند. تاثیر کوکسیدیواستات ها به دو عامل زمان و دوز مصرفی بستگی دارد. کوکسیدیواستات ها باید در اوایل چرخه زندگی کوکسیدیا، پیش از شروع علائم بالینی (3 تا 4 هفته پیش از شروع علائم) و به میزان کافی (میزان درج شده بر روی محصول) تغذیه شوند. مصرف کافی این محصول همیشه چالش برانگیز است. زیرا کوکسیدیواستات ها اغلب در مواد خوراکی با دسترسی آزاد یا مواد معدنی تغذیه می شود. مصرف خوراک دام توسط بره ها می تواند متغیر باشد و مصرف ناکافی در بره ها همیشه یک مشکل بزرگ است. مصرف علوفه موجب تشدید کاهش مصرف دارو می شود. با افزایش سن بره ها ممکن است لازم باشد نحوه مخلوط نمودن خوراک دام در جهت اطمینان از مصرف کافی کوکسیدیواستات، تغییر کند.
کوکسیدیواستات ها را باید در مواقع لازم استفاده کرد. نباید از آنها در تمام طول سال استفاده نمود، زیرا احتمال مقاومت در برابر درمان را افزایش می دهد. گزارشات حاکی از آن است که برخی از مزارع نسبت به لازولوسید مقاومت دارند. استفاده از کوکسیدیواستات ها در اواخر آبستنی برای میش ها رایج است، با این حال در مورد ضرورت استفاده از آنها در روش های مدیریتی مختلف اختلاف نظرهایی وجود دارد. دلایل نشان می دهد که تغذیه کوکسیدیواستات ها باعث کاهش آلودگی در محیط پیرامون بره ها می شود، زیرا کمتر در معرض کوکسیا قرار می گیرند. شواهد نشان می دهد، دفع اووسیت ها در میش ها پیش از زایمان افزایش می یابد. تغذیه یونوفرها در اواخر آبستنی می تواند موجب کاهش قرارگرفتن در معرض Toxoplasma gondii شود. توکسوپلازموز یکی از دلایل رایج سقط جنین در میش ها است. از دیگر مزایای بالقوه استفاده از کوکسیدیواستات ها، می توان به افزایش راندمان خوراک، افزایش سرعت رشد و کاهش نفخ گوسفند اشاره کرد.
درمان بیماری کوکسیدیوز در گوسفند
پس از تشخیص بیماری لازم است بلافاصله درمان در جهت جلوگیری از ایجاد خسارت های دائمی و تلفات انجام شود. تمام حیواناتی که در فضای مشترک نگهداری می شوند نیز باید تحت درمان قرار گیرند. داروهای ضد نماتد هیچ تاثیری بر کوکسیدیا ندارد. داروهایی که برای جلوگیری از کوکسیدیا استفاده می شوند، برای درمان این بیماری بالینی مورد استفاده قرار نمی گیرند. در حال حاضر هیچ داروی مورد تایید FDA برای درمان کوکسیدیوز در گوسفندان وجود ندارد. بهتر است از داروهایی که دارای برچسب و روش مصرف هستند، استفاده شود. در صورت عدم وجود برچسب بهتر است از برچسب اضافی که توسط دامپزشک دارای مجوز، تجویز می شود استفاده شود.
آمپرولیوم برای پیشگیری و درمان کوکسیدیوز در گوسفند ان مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو به شکل افزودنی در داخل آب مصرفی (به عنوان پیشگیری کننده) یا به صورت یک نوشیدنی (به عنوان دارو برای درمان) تجویز می شود. بسته به اینکه دارو در مرحله پیشگیری و یا درمان تجویز شده است، با غلظت های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. آمپرولیوم به دلیل تاثیر در مراحل آخر چرخه زندگی کوکسیدیا، به عنوان یک دارو دارای تاثیر بیشتری است. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد در برخی از مزارع پرورش بز، مقاومت در برابر آمپرولیوم وجود دارد. بنابراین برای استفاده از آن به تجویز دامپزشک نیاز است. این دارو معمولا 3 تا 5 روز مورد استفاده قرار می گیرد و دارای عملکردی منحصر به فرد است. این ماده ضد ویتامین است. به همین دلیل در استفاده از آن باید دقت کرد زیرا خطر ابتلا به کمبود تیامین در دوزهای بالا و استفاده طولانی مدت آن وجود دارد.
سولفونامیدها مانند سولفامتازین یا سولفادی متوکسین از جمله داروهای رایج برای درمان کوکسیدیوز در گوسفند ان است. مانند سایر آنتیبیوتیک های محلول در آب، سولفونامیدها باید تحت نظارت دامپزشک استفاده شوند. سولفونامیدها، به آب آشامیدنی اضافه می شوند یا به صورت آشامیدنی تجویز می شوند. نوشاندن دارو همیشه ترجیح داده می شود. زیرا از مصرف دوز مناسب دارو توسط حیوان به خصوص در حیوانات بیمار یا ضعیف، اطمینان حاصل می شود. حیوانات بیمار و ضعیف به احتمال زیاد نمی توانند مقدار کافی آب در جهت درمان استفاده کنند. طول دوره درمان برای این دارو 3 تا 5 روز است. در صورت تجویز دوز بیش از حد و یا مصرف طولانی مدت از داروهای سولفونامیدها، احتمال بروز مسمومیت وجود دارد. حیوانات برای تعیین دوز بی خطر و موثر باید وزن کشی شوند. بره های تحت درمان، ممکن است به مراقبت بیشتر از جمله نوشاندن آب نیاز داشته باشند. پروبیوتیک ها ممکن است به بهبود اشتها کمک کنند. پس از درمان، گوسفندان باید به آغل یا مراتع تمیز با بستر تمیز و دور از آلودگی منتقل شده و به خوبی تغذیه شوند.
خوشبختانه پرورش دهندگان اغلب برای معالجه و کنترل کوکسیدیوز از نظارت و توصیه دامپزشکی استفاده می کنند و باید به گزینه مدیریت مناسب با هدف کاهش قرار گرفتن در معرض عوامل عفونت زا و بهبود سیستم ایمنی توجه شود.
کنترل طبیعی بیماری کوکسیدیوز در گوسفند
محققان به طور مداوم به دنبال روشهای طبیعی برای کنترل انگل های داخلی از جمله کوکسیدیوز هستند که یکی از بهترین آنها مصرف گیاه sericea lespedeza است. این گیاه چندساله و در فصول گرم رشد می کند و اغلب آن را یونجه مرد فقیر می نامند. زیرا می توان آن را در شرایط نامطلوب نیز پرورش داد و به عنوان علوفه یا سیلو مورد استفاده قرار داد. بره هایی که از گیاه sericea lespedeza استفاده می کنند، تعداد اووسیت کمتری نسبت به سایر بره ها دارند. تانن متراکم در این گیاه، اثر مهارکنندگی بر روی انگل های داخلی دارد.
محققان برای کنترل کوکسیدیوز توصیه می کنند بره ها یک تا دو هفته پیش از شیرگیری از گیاه sericea lespedeza را مصرف کنند و تغذیه این گیاه تا 3 یا 4 هفته پس از شیرگیری نیز ادامه داشته باشد. به دلیل وجود عوامل ضد تغذیه ای، تغذیه مداوم از این گیاه توصیه نمی شود. متاستفانه دسترسی به این گیاه سخت و دارای هزینه زیادی است.
اسانس آویشن و سایر اسانس ها نیز، در کنترل کوکسیدیوز به ویژه در طیور موثر است. اما پیش از آن که به عنوان عامل کنترل کننده کوکسیدیوز در گوسفندان استفاده شود، باید تحقیقات بیشتری در مورد این موضوع انجام شود.
محققان برای کنترل کوکسیدیوز در گوسفند توصیه می کنند بره ها یک تا دو هفته پیش از شیرگیری از گیاه sericea lespedeza را مصرف کنند و تغذیه این گیاه تا 3 یا 4 هفته پس از شیرگیری نیز ادامه داشته باشد. به دلیل وجود عوامل ضد تغذیه ای، تغذیه مداوم از این گیاه توصیه نمی شود. متاستفانه دسترسی به این گیاه سخت و دارای هزینه زیادی است
