[rt_quote]
بیماری آنتروتوکسمی یا پرخوری یا قلوه نرمی یک بیماری خاص گوسفند است که در اثر تکثیر سریع و رهاسازی مقادیر زیاد سم توسط یک نوع باکتری ساکن در سیستم گوارش گوسفند فعال می شود و می تواند برای دام کشنده باشد.
[/rt_quote]
بیماری آنتروتوکسمی یا پرخوری یا بیماری قلوه نرمی توسط باکتری كلستريديوم پرفرينجنس نوع D ایجاد می شود. این باکتری ها به طور طبیعی در دستگاه گوارش گوسفندان وجود دارند و با بروز برخی شرایط خاص به سرعت در روده تکثیر شده و مقادیر زیادی سموم تولید می کنند که از طریق دیواره روده جذب می گردد و می تواند برای دام کشنده باشد. امکان وقوع این بیماری در سنین مختلف وجود دارد با این حال بره های جوان و زیر 6 هفته که از میش هایی با تولید شیر بالا تغذیه می کنند یا بره های از شیرگیری شده که در مراتع سبز چرا می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. در این بیماری اغلب بره های قوی تر در گله دچار تلفات می شوند. در دامداری هایی که عملیات واکسیناسیون گله بر علیه این بیماری اجرا نمی شود، حدود 1 درصد تلفات در بره ها و به طور کلی 2 تا 3 درصد تلفات در گله در اثر ابتلا به این بیماری مشاهده می شود. در صورت شیوع شدید بیماری آنتروتوکسمی، ممکن است تلفات گله به 10 تا 40 درصد نیز برسد. تلفات ناشی از این بیماری به طور معمول پیش از آگاهی دامدار و تنها ظرف چند ساعت رخ می دهد.
دلایل بروز بیماری آنتروتوکسمی
دلایل بروز این بیماری شامل تغییر ناگهانی خوراک دام ، مصرف بیش از اندازه خوراک دام ( پرخوری دام )، خوراک دام دارای انرژی بالا، تغذیه نامنظم، افزایش سریع و بدون عادت دهی کنسانتره در خوراک دام ، عدم تامین فضای کافی در آخور و تغذیه بره ها با وزن متفاوت در کنار یکدیگر می باشد. درگیری شدید دام با انگل های داخلی نیز می تواند باعث بروز بیماری آنتروتوکسمی شود. در بره های بیمار، اغلب علائم عصبی مانند تشنج، دندان قروچه، تراکم لایه مخاطی چشم و خروج کف از دهان مشاهده می شود. از دست دادن اشتها، درد در ناحیه شکم و در برخی موارد اسهال آبکی که ممکن است همراه با خون باشد نیز از دیگر علائم شایع در این بیماری است. درمان رضایت بخش و قطعی برای این بیماری وجود ندارد. با این حال، با استفاده از اقدامات پیشگیرانه می توان ابتلا به بیماری پرخوری گوسفند را در گله تا حد زیادی کاهش داد.
واکسیناسیون علیه بیماری آنتروتوکسمی
واکسیناسیون بر علیه این بیماری به وسیله باکتری های كلستريديوم پرفرينجنس نوع D یا سموم آنها صورت می گیرد و معمولا حدود 10 روز بعد، ایمنی مورد نظر در گوسفندان ایجاد می شود. توصیه می شود پیش از ورود بره ها به دوره پرواربندی واکسیناسیون بر علیه این بیماری صورت گیرد. تکرار واکسیناسیون بر علیه آنتروتوکسمی حدود 2 تا 4 هفته پس از اولین تزریق واکسن آنتروتوکسمی انجام می شود. در صورت ورود سریع بره ها به مرتع یا استفاده از تغذیه جداگانه بره های شیرخوار، ممکن است لازم باشد بره ها درسن 6 تا 8 هفتگی برعلیه آنتروتوکسمی واکسینه شوند. در صورت استفاده از مقادیر بالای خوراک دام از نوع کنسانتره، توصیه می شود واکسیناسیون پس از شیرگیری انجام شود. واکسیناسیون میش ها بر علیه این بیماری در زمان آبستنی می تواند تلفات و میزان ابتلای بره ها به بیماری آنتروتوکسمی را تا سن 6 هفتگی کاهش دهد. انجام 2 بار واکسیناسیون برای میش هایی که تاکنون بر علیه این بیماری واکسینه نشده اند ضروری است. 2 تا 4 هفته پس از اولین تزریق، واکسیناسیون تکرار می شود. واکسیناسیون دوم نیز باید حدود 2 تا 4 هفته پیش از بره زایی انجام شود. توصیه می شود تکرار سالانه این واکسیناسیون برای میش ها در 2 تا 4 هفته پیش از بره زایی صورت گیرد. به طور کلی لازم است واکسیناسیون سالانه علیه آنتروتوکسمی برای تمام گوسفندان بالغ از جمله قوچ ها انجام شود. بهتر است حیوانات بیمار واکسینه نشوند.
درمان بیماری آنتروتوکسمی در گوسفند
درمان پیشنهادی برای این بیماری شامل موارد زیر می باشد:
- استفاده از آنتی توکسین كلستريديوم پرفرينجنس نوع D و C مطابق با دستورالعمل شرکت تولیدکننده (5 میلی لیتر از آنتی توکسین D و C به صورت زیر جلدی)
- استفاده از آنتی بیوتیک ها به ویژه پنی سیلین
- استفاده از داروهای ضد اسید، به صورت خوراکی
- استفاده از داروهای ضد نفخ
- مصرف مسکن
- تجویز تیامین درون عضله ای برای پیشگیری یا درمان آنسفالومالاسی
- درمان های کمکی مانند تزریق داخل وریدی یا زیر جلدی مایعات و کورتیکواستروئیدها
- استفاده از پروبیوتیک ها پس از درمان به وسیله آنتی بیوتیک ها در جهت بهبود فلور میکروبی در دستگاه گوارش