پشم اغلب نژادهای گوسفندان به صورت مداوم رشد می­ کند. بنابراین پشم چینی حداقل یک بار در سال بسیار مهم است. میانگین پشم تولید شده در سال 2013 در آمریکا 3/3 کیلوگرم به ازای هر گوسفند گزارش شده است. وزن پشم گوسفندان به نژاد، ژنتیک و فاصله بین پشم چینی­ ها بستگی دارد. پشم چینی اغلب در فصل بهار انجام می­ شود بنابراین مانع از گرم شدن بیش از حد گوسفندان در فصل تابستان می­ شود.

پشم چینی پیش از بره­ زایی:

بهتر است گوسفندان پیش از بره­ زایی پشم چینی شوند که این امر دارای مزایای بسیاری است. گوسفندانی که پشم چینی شده­ اند، فضای کمتری در آغل و آخور نیاز دارند. پرورش بره توسط میش­های پشم چینی شده آسان­تر و پشم چینی موجب پاکیزگی و بهداشت بیشتری در گوسفندان می­ شود. با این حال گوسفندان پشم چینی شده به دلیل حرارت بیشتری که نسبت به سایر گوسفندان از طریق بدن خود از دست می­ دهند، در زمستان به تغذیه مناسب و سرپناه کافی نیاز دارند. برخی از دامداران عملیات پشم چینی را دو بار در سال انجام می­ دهند.

عملیات پشم چینی گوسفند:

هر فردی می­ تواند برای انجام پشم چینی اقدام نماید. اما به دلیل دشوار بودن پشم چینی، همه افراد نمی­ توانند این کار را به خوبی انجام دهند. پشم چینی به مهارت کافی نیاز دارد، به طوری که در حین انجام کار بریدگی و صدمه به گوسفند و فرد پشم چین ایجاد نشود. در صورتی که پشم چینی به درستی و با مهارت انجام نشد، موجب ایجاد استرس در گوسفندان می­ شود. بهتر است برای انجام این کار افراد ماهر و حرفه­ ای استخدام شوند. دامدارانی که تعداد گوسفند کمی را پرورش می­ دهند، اغلب در یافتن افراد ماهر جهت انجام پشم چینی دچار مشکل می­ شوند. این دامداران برای صرفه جویی در هزینه می­ توانند گوسفندان خود را به صورت گروهی با گوسفندان دامداران دیگر، پشم چینی کنند. دامداران با شرکت در کلاس­های آموزشی پشم چینی، می­ توانند انجام این کار را فرا گیرند. پشم چینی در گله­ های بزرگ گوسفند معمولا توسط تکنسین مرتبط و به وسیله دستگاه پشم چین برقی انجام می­ شود. پیش از استفاده از دستگاه­های پشم چین برقی­ (تا حدود دهه ی 1880)، ­پشم چینی گوسفندان به وسیله پشم چین­ های دستی و یا دوکارد پشم چینی صورت می گرفت.

پشم چین دستی گوسفند (دوکارد):

در برخی از نقاط جهان که هنوز دسترسی به برق دارای محدودیت است، از پشم چین­ های دستی استفاده می­ شود. در مقایسه با گوسفندانی که توسط پشم چین برقی پشم چینی شده­ اند، گوسفندان پشم چینی شده با پشم چین دستی میزان پشم بیشتری خواهند داشت. روش نیوزلندی یک روش رایج برای انجام پشم چینی برقی است. بسیاری از اسپانیایی­ ها و مکزیکی­ ها از روش پشم چینی استفاده می­ کنند که در آن نیاز است پاهای حیوان بسته شود.

پشم چین برقی گوسفند (قیچی برقی):

پشم چین برقی دارای سه قسمت اساسی هندپیس، شانه و بخش برنده یا کاتر است. پشم چین­ های تجاری گوسفندان دارای موتور های قوی هستند که به سقف متصل می­ شوند. موتور پشم چین­ های برقی قابل حمل در داخل دسته هندپیس قرار گرفته شده است. دندان­های بیشتر بر روی شانه دستگاه نشان دهنده­ برش­­های نزدیک به پوست می­ باشد. کاترها معمولا دارای چهار نقطه­ برآمدگی مثلثی هستند و به وسیله چهار انگشت با فشار محکم  به قسمت هندپیس متصل می­ شود. کاتر اولین بخشی است که کند میشود و احتمالا برای هر شانه حداقل به 3 کاتر نیاز است. تعویض به موقع کاترها موجب اطمینان از تیز بودن دستگاه می­ شود. به یاد داشته باشید ابزارهای کند بسیار خطرناک هستند. هنگام خرید شانه­ های پشم چین بسیار مهم است که نوعی از شانه که به بهترین وجه مناسب گوسفندان مورد نظر باشد خریداری شود.

آماده سازی گوسفندان برای پشم چینی:

گوسفندان پیش از پشم چینی باید بسته شوند و به گروه­های بره، گوسفندان یک ساله، قوچ و میش­ ها بر اساس نژاد و درجه­، طبقه بندی شوند. گوسفندان برای تمیز باقی ماندن بستر کار بهتر است پیش از پشم چینی تغذیه نشوند. معده پر در حین انجام پشم چینی موجب ایجاد ناراحتی در دام می­ شود. گوسفندان خیس نباید پشم چینی شوند. پشم چینی باید بر روی محیطی تمیز، خشک (مانند چوب یا بتن) انجام شود. پس از پشم چینی هر حیوان، باید محیط تمیز و برای پشم چینی بعد آماده شود.

بسته­ بندی کردن بیده پشم گوسفند:

پس از پشم چینی، پشم ناحیه شکم و پشم نواحی علامت­ گذاری شده باید از سایر پشم­ ها جدا شود. هر پرورش دهنده­ گوسفند باید بداند که چگونه پشم را پهن و بسته­ بندی کند. برای پهن کردن پشم­ ها بخشی از پشم که به بدن نزدیک بوده را بر روی زمین قرار داده و بخش­های کثیف و یا علامت­ گذاری شده­ پشم در قسمت بالا قرار می­ گیرد. پشم­ های رنگی، بخش­های علامت­ گذاری شده، پشم­ های خیلی کوتاه و پشم­ های گره خورده را حذف کنید. سپس دو سمت پشم را به سمت وسط تا کرده و از یک سمت به طرف دیگر آن بپیچید. قسمت نزدیک به بدن پشم در بخش خارجی قرار میگیرد و یک بسته بندی تمیز و جذاب برای خریدار ایجاد می­ شود.

معمولا نیاز نیست پشم­ ها گره زده شوند. برخی از فروشندگان، پشم گوسفندان گره خورده را با تخفیف به فروش می­ رسانند. در صورت نیاز به گره زدن پشم تنها باید از کاغذهای باریک استفاده شود. بسته­ بندی به ویژه برای پشم های با کیفیت بالا، پشم­ هایی که به ریسندگان فروخته می­شود و برای پشم­هایی که در معرض نمایش قرار می­گیرند بسیار مهم است.

دامداران کوچک می­توانند پشم گوسفندان را داخل جعبه­ های مقوایی کوچک و یا در داخل کیسه­ های زباله پلاستیکی بسته بندی کنند. پشم ها نباید داخل کیسه­ های مواد خوراکی و یا داخل کیسه­ های پارچه­ ای بسته­ بندی و نگهداری شود. زیرا این امر موجب آلودگی پشم ها می­ شود. دامداران بزرگ، پشم گوسفندان خود را در ظروف مربع بزرگ بسته­ بندی می­ کنند. مواد اولیه ظروف بسته بندی بهتر است کیسه­ های پلاستیک شفاف باشد. پشم­ها با کیفیت و درجه­ های متفاوت را بهتر است به صورت جداگانه بسته بندی کرد. تمام پشم­ های ناحیه شکم، بخش­های علامت گذاری شده، پشم­ های دارای رنگ متفاوت، نامرغوب، پوشالی، لکه­ دار و پشم­ های مرده باید به صورت جداگانه بسته بندی شوند. پشم­ های سیاه در صورت نیاز باید به صورت جدا از پشم­ های سفید بسته بندی شوند. این بسته­ بندی­ها باید دارای برچسب باشند. پشم­ هایی که به درستی دسته­ بندی و برچسب خورده باشند، درآمد بیشتری را برای دامدار ایجاد می­ کنند. پشم­ ها تا زمان عرضه به بازار باید در محیط خشک و تمیز نگهداری شوند.

بهبود کیفیت پشم گوسفند:

اقدامات بسیاری برای بهبود کیفیت پشم­ های چیده شده وجود دارد. از آن جایی که الیاف سیاه و رنگی می­ توانند به صورت جدی ارزش پشم­های سفید را کاهش دهند، گوسفندان سیاه، رنگی و لکه­ دار باید پس از گوسفندان سفید پشم چینی شوند و پشم آنها نیز به صورت جداگانه بسته­ بندی گردد. یکی از مهم­ترین آلاینده های پشم­ها پلی­ پروپیلن  موجود در طناب­های علوفه، کیسه­ های پلاستکی و کیسه­ های خوراک هستند. رنگ­های مورد استفاده در علامت گذاری می­ توانند به الیاف پشم آسیب رساند. مواد گیاهی­ مانند دانه ها­، کاه­، پوشال و خار، جزو منابع مهم آلودگی پشم­ ها هستند. برای جلوگیری از این نوع آلودگی، گوسفندان نباید پیش از پشم چینی بر روی کاه و علوفه بخوابند. راه­ هایی که به گوسفندان اجازه می­ دهد تا سر خود را به هم فشار دهند نیز موجب آلودگی پشم آنها می­ شود. تغذیه نامناسب می­ تواند استحکام الیاف پشم را ضعیف کرده و منجر به شکاف در الیاف پشم شود.

موی گوسفند:

محبوبیت گسترده گوسفندان نژاد مویی، تهدید مهمی برای کیفیت پشم گوسفند است. مو به پشم گوسفند آسیب می رساند. پشم­ هایی که ترکیب پشم و مو هستند­، باید دور ریخته شود. گوسفندانی که دارای حد واسط پشم و مو هستند باید در انتها پشم چینی شوند. اگر گوسفندان مویی در کنار گوسفندان پشمی نگهداری شوند، ممکن است موی آن­ها وارد پشم گوسفندان پشمی شود. گوسفندان پشمی نباید زمانی که گوسفندان مویی دارای ریزش مو هستند در کنار آنها نگهداری و حتی به چرا بروند. به صورت ایده­ آل این دو نوع گوسفند نباید در کنار هم نگهداری شوند.

پیرایش یا کوتاه کردن پشم گوسفندان:

پیرایش یا کوتاه کردن پشم روشی است که در آن موی اطراف پستان و دستگاه تناسلی کوتاه می­ شود. اگر میش­­ ها پیش از بره زایی پشم چینی شده باشند، کوتاه کردن پشم برای آن­ها یک ایده مناسب است. کوتاه کردن پشم برخی از مزایای پشم چینی را دارد. برداشتن پشم از پوست گوسفند جهت خشک نگه­داشتن آن ناحیه و جذب کمتر رطوبت و آلودگی مناسب است. تمام گوسفندان نیاز به پشم چینی ندارند. به صورت کلی لازم نیست گوسفندان مویی و یا گوسفندانی که ترکیبی از مو و پشم را دارند، پشم چینی شوند. علاه بر آن در بسیاری از نژاد­های گوسفندان پشم به صورت طبیعی می­ ریزد.

نکات جالب پشم چینی:

یک پشم چین حرفه­ ای می­ تواند گوسفند را در زیر یک دقیقه پشم چینی کند. رکورد کوتاه­ترین زمان پشم چینی در جهان، 38 ثانیه است.

در سال 1994 دانشمندان استرالیایی راهی برای برداشت پشم از بدن گوسفندان بدون پشم چینی اختراع کردند. آن­ها به گوسفندان هورمون مخصوصی تزریق کرده و آن­ها را داخل کاورهای تنگی می­ بستند. پس از سه هفته می­ توان پشم گوسفندان را جدا کرد. فن آوری جدید زدودن پشم را bioclip  می­ نامند. دانشمندان همچنین ربات­هایی را برای پشم چینی گوسفندان اختراع کرده­ اند. محققان در حال حاضر در تلاشند تا گوسفندن نژادهای با  bare britch  و crutch areas  پرورش دهند تا پشم چینی آسان تری داشته باشند.

منبع: واحد تحقیق و توسعه مجتمع صنایع تبدیلی دستچین عالی، ترجمه مقاله توسط خانم مهدیه جمالی کارشناس ارشد تغذیه نشخوارکنندگان دانشگاه تهران تحت نظارت دکتر کامران رضایزدی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

برای بهبود عملکرد دامداری از خدمات افراد متخصص استفاده کنید

مشاهده همه محصولات دام سبک مجتمع صنایع تبدیلی دستچین:

کنسانتره عمومی گوسفند و بز، کنسانتره گوسفند و بز پرواری، کنسانتره میش و بز شیرده، کنسانتره میش و بز آبستن سنگین، کنسانتره فلاشینگ، کنسانتره استارتر بره و بزغاله