پرورش گوساله و تلیسه و 3 دوره مهم در طول برنامه پرورش آنها

اولین دوره مهم در پرورش گوساله و تلیسه که در نزدیکی زمان زایش است و عواملی از قبیل گاو (مادر)، محیط و مدیریت همه جانبه آغوز در آن دخیل است.

دومین دوره مهم در پرورش گوساله و تلیسه مربوط به دو هفته اول پس از تولد گوساله است که احتمال ابتلای گوساله‌ها به اسهال و مرگ و میر در آنها زیاد است. موفقیت دوره دوم به طور مستقیم به دوره اول مرتبط است.

سومین و مهمترین دوره در پرورش گوساله و تلیسه که دوره انتقال از شیرگیری می‌باشد شامل دو هفته قبل و بعد از شیرگیری کامل است.

تصور بر این است که دوره آخر پرورش گوساله‌ها و تلیسه‌ها در بسیاری از مزارع پرورشی، بزرگترین مشکلات شناخته نشده را ایجاد می‌کند. هرچه میزان شیر یا جایگزین شیر بیشتری در دوره شیرخوارگی خورانده شود، مدیریت این دوره چالش برانگیزتر است. چنانچه روزانه بیش از 5.7 لیتر شیر یا جایگزین شیر به گوساله‌ها خورانده شود، مصرف استارتر هنگام از شیرگیری بسیار پائین خواهد بود به طوری که در یک هفته مصرف استارتر به نصف مقداری می‌رسد که گوساله باید مصرف کند.

مسئله این است که اگر مصرف استارتر گوساله برای 2 تا 3 هفته قبل از آغاز از شیرگیری کامل نشود، رشد شکمبه ای نیز کامل نخواهد بود. اما مسئله مهم تر اینجاست که شما نمی‌توانید داخل شکمبه گوساله را ببینید تا متوجه شوید رشد شکمبه آن قبل از شیرگیری تا چه حد بوده است.

به دلیل اینکه رشد شکمبه اهمیت دارد، ماهیت استارتر گوساله نیز دارای اهمیت است. هنگامی‌که شکمبه گوساله هنوز فعال نشده است، فرآیند هضم یونجه و علوفه به خوبی صورت نمی‌گیرد. برخی ممکن است توصیه کنند که میزان کمی‌از علوفه به همراه استارتر پلت شده یا استارتر آجیلی به گوساله بخورانید. در واقع خوراندن آن هیچ تفاوتی ایجاد نمی‌کند ولی نوع این خوراک‌ها بر رشد شکمبه اثرگذار هستند.

رشد شکمبه را باید بهبود داد

اجازه دهید بر روی چند نکته کلیدی تمرکز کنیم. برای تشخیص آنچه در این دوره رخ می‌دهد به داده هایی با جزئیات آن نیاز می‌باشد. بر اساس تحقیقات قبلی، چنانچه میزان جامدات شیر یا جایگزین شیری که قبل از شیرگیری خورانده می‌شود، بیش از 0.68 کیلوگرم در روز باشد، مصرف استارتر گوساله، افزایش وزن روزانه، بازده خوراک و هضم پذیری استارتر گوساله کاهش می‌یابد.

دلیل آن رابطه معکوس بین جامدات خوراک مایع و مصرف استارتر گوساله می‌باشد. بر اساس تحقیق چاپ شده دردانشگاه پنسیلوانیا، به ازای 0.22 کیلوگرم افزایش مصرف جامدات، مصرف استارتر گوساله تا میزان 0.13 کیلوگرم کاهش می‌یابد.

بنابراین اگر جامدات شیر خورانده شده به جای اینکه 0.68 کیلوگرم باشد، 0.9 کیلوگرم یا بیشتر باشد، مصرف استارتر گوساله به میزان 0.13 کیلوگرم یا بیشتر در روز کاهش می‌یابد. این رقم ممکن است زیاد به نظر نرسد، اما به دلیل اینکه مصرف استارتر گوساله هر هفته دو برابر می‌شود، زمان از شیرگیری ممکن است یک هفته یا بیشتر به تعویق بیافتد.

یک تحقیق قدیمی‌آلمانی روی گاوهای دوره انتقال نشان داد تقریباً 2 تا 3 هفته طول می‌کشد تا شکمبه گاوها خود را با تغییرات مرتبط با میزان مصرف و جیره در قبل از زایش تطبیق دهند. می‌توان متصور شد که با توجه به میزان مصرف و مدت زمان مصرف استارتر گوساله همین زمان نیز برای گوساله‌ها طول می‌کشد. در نتیجه قبل از شروع فرآیند از شیرگیری لازم است که میانگین مصرف روزانه استارتر گوساله به طور متوسط حداقل 0.5 کیلوگرم باشد.

مجموعه ای از تحقیقات بریتانیایی انجام شده در دهه 60 نشان داد که هرچه علوفه بیشتری به گوساله‌‌‌های جوان خورانده شود، افزایش وزن روزانه و رشد پاپیلای شکمبه ای آنها کمتر و محتوای شکمبه ای آنها بیشتر می‌باشد. بنابراین، خوراندن علوفه بیشتر به گوساله‌‌‌های جوان یک تأثیر منفی سه جانبه دارد. اخیراً در یک تحقیق کانادایی از آنچه استارتر آجیلی نامیده می‌شد استفاده شد و استارتر تنها در ترکیب با علوفه گراس باغ خرد شده به گوساله‌ها خورانده شد.

استارتر گوساله تجاری حاوی 14 درصد جو پرک شده، 13 درصد جو دو سر پرک شده و 10 درصد ذرت بخارپز شده بود. 37 درصد از کل استارتر به صورت آجیلی بود، اما تمامی‌دانه‌ها فرآوری شده بودند. جدول زیر برخی از داده‌‌‌های کلیدی این تحقیق را نشان می‌دهد. اول، PH پائین شکمبه گوساله هایی که فقط استارتر آجیلی دریافت کردند نشان داد که بافت جیره به اندازه کافی درشت بوده است. علاوه بر آن، نتایج کالبد شکافی 5 گوساله نر ذبح شده نشان داد که محتوی شکمبه گوساله هایی که علاوه بر استارتر، علوفه نیز دریافت کرده بودند 4.7 کیلوگرم بیشتر بود و از آنجایی که وزن گوساله‌ها در هر 2 تیمار یکسان بود، به این نتیجه می‌رسیم که رشد بدنی واقعی گوساله هایی که علوفه دریافت کردند، 4.7 کیلوگرم کمتر بوده است.

از شیرگیری می‌تواند موفقیت آمیز باشد

بنابراین، تمامی‌اینها در عمل چگونه کار می‌کنند؟ در سال 2018 مطالعاتی روی گوساله‌ها در 114 گاوداری صورت گرفت. 90 درصد گوساله‌ها شامل تلیسه‌‌‌های جوان هلشتاین بودند. افزایش وزن روزانه این گوساله‌ها در قبل از شیرگیری در 65 روزگی آنها 0.7 کیلوگرم و پس از آن تا 90 روزگی، فقط 0.6 کیلوگرم بود. واضح است که در آن گاوداری ها، برنامه دوره انتقال از شیرگیری مناسبی وجود نداشته است.

در اینجا به ذکر یک تجربه موفق که بر مبنای توصیه‌‌‌های کارشناسان صورت گرفته پرداخته می‌شود.

چند سال قبل، از یک گاوداری بزرگ پرورش گوساله و تلیسه بازدید شد. در آن گاوداری به گوساله‌ها استارتر آجیلی می‌خوراندند اما بعد به استفاده از استارتر گوساله پلت شده روی آوردند که با استارتر آجیلی تا حدی همخوانی داشت. مصرف استارتر هر گوساله تا پایان دو ماهگی فقط 1.6 تا 1.8 کیلوگرم بود. وزن بدنی تا پایان دو ماهگی به دو برابر وزن تولد نرسید (که وزن هدف بود). مدیر آن گاوداری بعد از مطالعه توصیه‌‌‌های کارشناسان و دریافت اطلاعاتی در مورد تفاوت بین استارتر آجیلی و استارتر پلت شده، مجدداً از استارتر آجیلی استفاده کرد. آنگاه گوساله‌ها تا پایات دو ماهگی روزانه 2.7 تا 3.6 کیلوگرم استارتر مصرف نمودند و وزن بدن آنها به دو برابر وزن تولد به اضافه 4.5 کیلوگرم رسید.

بر مبنای مشاهدات و ارزیابی‌ها در مورد برنامه‌‌‌های پرورشی گوساله و تلیسه، تغییر برنامه پرورش گوساله و تلیسه بعد از 6 ماه در میانگین گردش سالیانه خود را نشان می‌دهد. اما در برخی از موارد این تأثیر ممکن است بعد از دو سال کامل و در شیردهی اول نمایان شود.