لنگش یکی از عوامل اصلی هزینه بر در گاوداری ها است و باعث افزایش نرخ حذف، کاهش عملکرد تولیدمثلی، کاهش وزن و کاهش تولید شیر گاو می شود.

جیره غذایی گاو لنگ چنانچه به صورت ویژه تنظیم و اجرا شود، می تواند بخشی از راه حل برقراری سلامت سم باشد.

موارد مربوط به جایگاه (از زمانی که روی بتن می ایستند تا بستر و آسایش در فری استال)، محیط (برای مثال تنش گرمایی)، سم چینی به موقع و صحیح، استفاده از حمام سم و برنامه خوراک دهی، همه می توانند بر لنگش اثرگذار باشند. براساس تحقیقات اخیر دانشگاهی که در مورد گله های پرتولید انجام شده است، نمره لنگش 13 تا 16 درصد از گاوها 3 گزارش شده است (مقیاس 5 امتیازی).

جیره غذایی گاو لنگ چنانچه به صورت ویژه تنظیم و اجرا شود، می تواند بخشی از راه حل برقراری سلامت سم باشد. سئوال های به همراه پاسخ در رابطه با خوراک دام و سلامت سم در زیر ذکر شده اند.

چه روشی را برای بررسی و ارزیابی لنگش در گاوداری ها توصیه می کنید؟

یادگیری سامانه امتیازدهی لنگش آسان است. گاوهای با نمره 1 و 2 لنگ محسوب نمی شوند. هنگامی که راه رفتن آنها طبیعی باشد و خط پشت صاف باشد (نمره1) و خط پشت کمی انحنا داشته باشد (نمره2).

نمره 3 به گاوهایی داده می شود که نحوه راه رفتن آنها تغییر می کند، هنگام راه رفتن و ایستادن پشت آنها خمیده می شود و سر آنها به بالا و پائین حرکت می کند. نتایج تحقیقات انجام شده نشان می دهد که تولید شیر (5 درصد) و مصرف ماده خشک (3 درصد) در گاوهایی با نمره 3 کاهش می یابد. در نمره 4 و 5، لنگش در یکی از پاهای گاو یا در بیشتر از یکی مشاهده می شود، مصرف ماده خشک آنها بیشتر کاهش می یابد و علائمی از درد هنگام راه رفتن یا ایستادن در آنها مشاهده می شود.

تحقیقات نشان داده اند که در گاوهایی که نمره 3 یا بیشتر دارند:

• احتمال اینکه تعداد روزهای تا اولین تلقیح طولانی تر باشد 2.8 برابر است.
• احتمال اینکه تعداد روزهای باز آنها طولانی تر باشد 15.6 بار بیشتر است.
• احتمال اینکه تلقیح به ازای هر بار گیرایی بیشتر باشد 9 برابر بیشتر است.
• احتمال بیشتر حذف آنها نسبت به هم گله ای های خود، 8.4 برابر بیشتر است.

چه چیزی باعث می شود به سطح سم آسیب وارد شود؟

هنگامی که جریان خون کاهش یابد، اکسیژن و مواد مغذی کمتری به سطح لامینای سم می رسد. تورم بافت عروقی سم لنگش می باشد. لامینای حساس در اثر کمبود اکسیژن ناشی از کاهش جریان خون می میرد که این فشار خون به دیواره سم فشار زیادی وارد می کند و باعث ناراحتی و درد می شود.

این درد و ناراحتی باعث می شود گاو کمتر راه برود و پمپاژ طبیعی خون کاهش یابد. جریان نیافتن خون در سم صدمات بیشتری وارد می کند. عواملی که می توانند خطر را افزایش دهند عبارتند از اسید لاکتیک (حاصل از تخمیر شکمبه)، هیستامین (پروتئین خون) و آندوکسین (حاصل از باکتری های مرده شکمبه).

اسیدوز تحت بالینی شکمبه (SARA) چگونه می تواند خطر لنگش را افزایش دهد؟

اسیدوز شکمبه باعث تغییر جمعیت باکتری شکمبه می شود و موجب تجمع باکتری هایی می شود که اسیدهای چرب فرار شکمبه از جمله پروپیونات و اسید لاکتیک در شکمبه را افزایش و PH شکمبه را کاهش می دهند. PH پائین شکمبه به شکل گیری اسید لاکتیک و کاهش باکتری های هضم کننده فیبر منجر می شود. اسید لاکتیک می تواند جذب شود، جریان خون به سم را کاهش دهد و به لامینا آسیب وارد کند. پس تنظیم جیره غذایی گاو لنگ به صورت ویژه می تواند در جلوگیری از آسیب سم و نهایتا لنگش مفید واقع شود.

علائم SARA عبارت از لنگش، نمره مدفوع متغیر و پائین، مصرف ماده خشک نامنظم، کاهش تولید شیر و یا ترکیبات پائین شیر می باشد. تغذیه جیره با کیفیت پائین در دوره انتقال می تواند روند تغییر جمعیت میکروبی شکمبه به جمعیتی که برای تخمیر جیره های با نشاسته بالا لازم است را کاهش دهد و اندازه پاپیلای شکمبه را برای جذب اسیدهای چرب فرار نیز کاهش دهد. برای کاهش خطر بروز SARA، اقلام زیر را به جیره اضافه کنید و در واقع جیره غذایی گاو لنگ را اختصاصی کنید:

• بافرهای شکمبه ای (PH شکمبه ای را ثابت می کند)
• موننسین (میزان اسید لاکتیک در شکمبه را کاهش می دهد)
• مخمر (محیط شکمبه را ارتقاء می بخشد، باکتری های هضم کننده فیبر را افزایش و میزان اسید لاکتیک در شکمبه را کاهش می دهد)

هنگامی که جریان خون کاهش یابد، اکسیژن و مواد مغذی کمتری به سطح لامینای سم می رسد. تورم بافت عروقی سم لنگش می باشد. لامینای حساس در اثر کمبود اکسیژن ناشی از کاهش جریان خون می میرد که این فشار خون به دیواره سم فشار زیادی وارد می کند و باعث ناراحتی و درد می شود.

کدام یک از مواد معدنی برای بهبود سلامت سم باید در جیره غذایی گاو لنگ در نظر گرفته شوند؟

«روی» ترکیب اصلی300 آنزیم می باشد و درمان زخم، ساخت کراتین و حفظ اپیتیلیوم را بهبود می دهد و تمامی این عوامل به سلامت سم کمک می کند. همچنین روی ارگانیک می تواند سختی سم را بهبود دهد. بیماری خط سفید را تا 34 درصد، زخم شدن کف سم را تا 11 درصد و درماتیت انگشتی را تا 33 درصد کاهش دهد.

«مس» برای ساخت و نگهداری بافت ازتجاعی از قبیل تاندون ها لازم است و به تولید تیول اکسیداز که سختی سم را بالا می برد کمک می کند و بوسیله دیسموتاز سوپراکسیداز عملکرد سیستم ایمنی را بالا می برد.

«منگنز» می تواند تراکم استخوان و بافت مفصلی را بهبود دهد.

«گوگرد» برای ساخت اسید آمینه های حاوی گوگرد لازم است.

«کلسیم و فسفر» برای شکل گیری استخوان و سلامت استخوان لازم می باشند.

آیا بیوتین بر سلامت سم اثرگذار بوده و افزودن آن به جیره غذایی گاو لنگ مفید است؟

گزارش شده است که «بیوتین» سلامت سم در اسب را بهبود می دهد. خوراندن 15 تا 20 میلی گرم بیوتین می تواند سلامت سم را بهبود و لنگش را کاهش دهد. جیره هایی با غلات بالا تولید میکروبی بیوتین را کاهش می دهند. محققین بیان کردند که بیوتین ابتلا به زخم سم را کاهش، شکل گیری شاخ سم را بهبود، درصد ایجاد زگیل پاشنه (از 20 تا 37 درصد) و بیماری خط سفید را کاهش می دهد.

بازخورد خوراندن بیوتین مکملی در سم بین 6 تا یک سال بعد مشاهده می شود. همچنین بیوتین به تولید شیر تا میزان 1.8 کیلوگرم در روز کمک می کند که براساس تحقیقات انجام شده، به سلامت سم یا لنگش مرتبط نمی باشد.

آیا تغییر نمره وضعیت بدنی (BCS) می تواند بر لنگش اثرگذار باشد؟

براساس تحقیقات دانشگاهی گزارش شده که بالشتک انگشتی در کف سم گاوها وجود دارد که حاوی اسیدهای چرب غیراشباع یگانه زیادی می باشد. این لایه چربی، یک بالشتک حفاظتی برای کف سم ایجاد می کند. گاوهایی که ضخامت بالشتک انگشتی در آنها بیشتر است 15 درصد کمتر به لنگش مبتلا می شوند.

ضخامت بالشتک انگشتی بعد از زایمان ممکن است کاهش یابد. ثبت شده است که نمره ضخامت بالشتک انگشتی 120 روزه بعد از زایمان با تغییر نمره وضعیت بدنی پائین می آید. این تحقیق عنوان می کند که ممگن است بیشتر از اینکه لنگش باعث لاغر شدن گاوها شود، لاغر بودن گاوها می تواند عامل ایجاد لنگش باشد (گاوهایی که بیش از 0.5 نمره بدنی در اولین زایش از دست می دهند).

پیش بینی چه میزانی از مواد مغذی در تنظیم جیره غذایی گاو لنگ ممکن است سلامت سم را بهبود دهد؟

راهکارهای زیر ممکن است در بهبود سلامت سم مورد توجه قرار گیرند:

• مقدار پروتئین را موازنه کنید و از تغذیه مقدار بالای پروتئین تجزیه شده شکمبه ای اجتناب کنید (بیش از 11 درصد در مواد خشک جیره کامل) در عین حال پروتئین قابل متابولیسم و اسیدآمینه های حاوی گوگرد موردنیاز را تأمین کنید. علوفه جیره و کل جیره را کنترل کنید زیرا اسیدهای آمینه حاوی گوگرد در ذرت سیلوشده و علوفه گراس به علت قوانین آلودگی محیطی می تواند کاهش یابد. سوختن کمتر زغال در محیط باعث کاهش گوگرد خاک می شود.
• میزان NDF (الیاف محلول در شوینده های خنثی) را با استفاده از شاخص های جوش – نشخوار و یا با استفاده از جعبه غربال پنسیلوانیا ارزیابی کنید تا از تولید کافی بزاق در گاو اطمینان حاصل کنید. استاندارد عبارت است از تغذیه 2.26 کیلوگرم علوفه با طول بیش از 2.5 سانتیمتر، 2.26 تا 2.72 کیلوگرم uNDF 30 ساعته و با بیش از 50 درصد TMR در دو غربال بالایی جعبه پنسیلوانیا.
• برای به حداقل رساندن اثرات منفی شکمبه، تغذیه اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه را به کمتر از 500 گرم محدود کنید.
• روی به میزان 40 تا 60 ppm که 25 درصد آن منابع ارگانیک باشد را در جیره در نظر بگیرید.
• مس را به میزان 10 تا 15 ppm که 25 درصد آن منابع ارگانیک باشد به شکل مکمل استفاده کنید.
• بیوتین را به میزان 15 تا 20 میلی گرم اضافه کنید.
• بافر بیکربنات سدیم را به میزان 0.75 درصد ماده خشک جیره تأمین نمائید.
• مخمرها را به میزان توصیه شده توسط کارخانه استفاده کنید.
• موننسین را به میزان300 تا 450 میلی گرم اضافه کنید.

منبع: نشریه صنعت گاو شیری ، هوردز دیری من (شرکت تعاونی وحدت)

اگر از خوراک دام تولیدی دستچین استفاده می کنید می توانید از مشاوره و اطلاعات کارشناسان ما بهره مند شوید: (کلیک کنید)

برای مشاهده اطلاعات انواع خوراک دام سنگین اینجا کلیک کنید کنسانتره گاو شیری ، کنسانتره گاو انتظار زایش ، کنسانتره گاو پرواری ، کنسانتره استار گوساله