سن مناسب اولین جفت گیری میش ها اغلب از طریق وزن و وضعیت بدنی آنها مشخص می شود. تغذیه در تعیین این زمان موثر است. با این حال عوامل دیگری مانند فصل زایش و نژاد میش ها نیز بر زمان مناسب جفت گیری تاثیرگذار هستند.
جفت گیری میش های جوان منافعی همچون کاهش فاصله نسل وکاهش زمان برای انتخاب جهت نسل های آینده را میسر می سازد و روشی برای افزایش بیشتر تعداد گوسفندان در گله است.
سن مناسب اولین جفت گیری میش ها اغلب از طریق وزن و وضعیت بدنی آنها مشخص می شود. تغذیه در تعیین این زمان موثر است. با این حال عوامل دیگری مانند فصل زایش و نژاد میش ها نیز بر زمان مناسب جفت گیری تاثیرگذار هستند.
در برخی از کشورها مانند استرالیا سن اولین جفت گیری میش ها سن 18 ماهگی است. این سن باعث می شود بیشتر میش ها در سن جفت گیری به وزن قابل قبولی رسیده باشند.
برخی از پرورش دهندگان از جفت گیری میش ها تا پیش از 30 ماهگی جلوگیری کرده که این امر موجب افزایش هزینه نگهداری و عدم زایش تا پیش از سه سالگی می شود. این نوع پرورش هزینه بالاتری داشته و بهره برداری از میش ها را کاهش می دهد. در صورت تغذیه مناسب، پرورش دهندگان باید در اولین فرصت برنامه جفت گیری در میش ها را در نظر بگیرند.
جفت گیری میش ها در 7 تا 9 ماهگی در صورت تغذیه و مدیریت مناسب می تواند دارای مزایای زیادی باشد:
- برای میش های جوان دورگه با وزن حدود 35 کیلوگرم یا بیشتر در صورت تغذیه مناسب، نرخ آبستنی می تواند حدود 60 تا 80 درصد باشد.
- در این میش ها قدرت باروری و بره زایی بالاتر از میش های پیر است. در این سنین سخت زایی کمتری نیز مشاهده می شود.
- طول دوره بهینه باروری در این میش ها بیشتر است.
- شناسایی و انتخاب ژنتیک های مطلوب در سنین پایین تر در این میش ها مقدور می باشد.
- در گله ها با این روش مدیریت، در صورت استفاده از میش های گله به عنوان والد نسل بعد، فاصله بین نسل ها کاهش و سرعت بهبود ژنتیکی افزایش می یابد.
- در صورتی که از والدهای جدید برای گله استفاده شود، جفت گیری در سنین پایین تر امکان خرید میش های جایگزین جوان با هزینه کمتر و احتمال افزایش میزان تولید گوشت توسط بره های پرواری را افزایش می دهد.
جفت گیری میش ها در سنین پایین می تواند معایبی به همراه داشته باشد. برخی از این معایب عبارتند از:
- در برخی از گله ها در هنگام جفت گیری زودهنگام کاهش دوره های رشد و تولید پشم وجود دارد. با تغذیه مناسب و مدیریت صحیح می توان این افت رشد را در جفت گیری بعدی کاهش داد.
- تغذیه بهتر و مهارتهای مدیریتی بیشتر پیش ازجفت گیری، در دوران بارداری، بره زایی و به ویژه در زمان جفت گیری دوم حائز اهمیت و ضروری می باشد.
- در این نوع مدیریت احتمال افزایش تلفات در بره زایی بیشتر بوده و باید نظارت و مدیریت دقیق تر اعمال شود.
- بره های متولد شده از میش هایی که در سنین کمتر از 18 ماهگی جفت گیری کرده اند، اغلب سبک وزن تر هستند.
- متوسط وزن میش های 18 ماهه در زمان جفت گیری متناسب با نژاد آنها متوسط 40 تا 45 کیلوگرم است. در صورت بالاتر بودن وزن، عملکرد بهتری در بره زایی مشاهده می شود.
تعداد زیادی از این میش های جوان ممکن است در اولین جفت گیری، آبستن نشوند.
نکات مهم در اولین جفت گیری میش ها
در زمان اولین جفت گیری در میش ها چه در سن 7 تا 9 ماهگی و چه در سن 18 ماهگی باید نکاتی مورد توجه قرار گیرد. البته میزان اهمیت و ضرورت این نکات با بالا رفتن سن اولین جفت گیری کاهش می یابد. با این حال باید توجه شود مدیریت میش ها در اولین جفت گیری با سایر میش ها متفاوت است.
نژاد میش ها : سن شروع علائم فحلی در هر نژاد تفاوت می باشد.
فصل تولد میش ها : در صورت رشد مطلوب، میش های متولد شده در اواخر زمستان یا بهار در فصل تولید مثل بعدی (پاییز) می توانند جفت گیری کنند.
فصل جفت گیری میش ها : صرف نظر از سن، میش ها تمایل دارند اولین فحلی را در پاییز نشان دهند.
تغذیه میش ها در زمان جفت گیری : تغذیه یکی از نکات کلیدی موثر در اولین جفت گیری میش ها است. برای بهبود باروری در اولین جفت گیری در میش ها، استفاده از علوفه با کیفیت از اهمیت بالایی برخوردار است. برای برخی از پرورش دهندگان تنها تغذیه میش های آبستن و دامهایی پرتولید و پرواری اهمیت داشته و عدم توجه به میزان تغذیه و نوع کیفیت علوفه و کنسانتره مصرفی در میش ها پیش از جفت گیری اول می تواند میزان باروری و زایش را کاهش دهد.
نیاز های غذایی یک میش در زمان آبستنی به وزن زنده، سرعت رشد، میزان تولید پشم، نیازهای جنین و مرحله آبستنی بستگی دارد. در میان مراحل آبستنی، 4 هفته آخر آبستنی حائز اهمیت بوده و نیاز های غذایی میش افزایش می یابد. در اکثر موارد باید اجازه داد که خوراک دام مصرفی در دوران آبستنی، و از همه مهمتر در هنگام بره زایی و شیردهی به اندازه کافی در اختیار میش ها قرار داده شده باشد. اطمینان حاصل نمایید که همه میش ها در اولین جفت گیری با سونوگرافی اسکن می شوند تا بتوان با مدیریت صحیح از بزرگ شدن بیش از اندازه جنین جلوگیری شود و میزان سخت زایی میش ها مرتبط با وزن جنین را کاهش داد.
به طور کلی دوره آبستنی و شیردهی برای میش های اول زایش با سنین پایین، میزان رشد را کاهش می دهد که می توان با تغذیه مناسب در جفت گیری دوم این بحران را کاهش داد.
مدیریت تولید مثل گوسفند : میش ها در اولین جفت گیری خود تعداد تخمک کمتری آزاد می کنند و تمایل کمتری به جفت گیری دارند. به دلیل تمایل جنسی پایین ممکن است میش های جوان نسبت به میش های مسن، میزان جفت گیری کمتری داشته باشند، بنابراین باید به طور جداگانه نگهداری شوند و در زمان جفت گیری در یک آغل نباشند. در اولین جفت گیری در میش ها ، باید از قوچ هایی با جثه کوچکتر، با تجربه، بارور و سالم استفاده شود. برای افزایش احتمال آبستنی میش تعداد قوچ های مورد استفاده برای میش های جوان باید بیشتر از میش های مسن باشد.
برای افزایش احتمال آبستنی، جایگاه نگهداری میش ها و قوچ ها برای جفت گیری نباید بسیار بزرگ و ناهموار باشد. این اقدامات باعث افزایش تماس بین میش ها و قوچ ها و به حداقل رساندن تأثیرات منفی جفت گیری میش های در سنین پایین می شود.
می توان دوره جفت گیری در میش های جوان را دو هفته زودتر از سایر میش ها شروع کرد. با این حال طول دوره جفت گیری آنها نباید بیش از دوره جفت گیری در میش های اصلی گله باشد.
خلاصه
- جفت گیری در سنین 7 تا 9 ماه می تواند عملکرد آبستنی و زایش رضایت بخشی را به همراه داشته باشد.
- گرچه میش های با سنین پایین معمولاً کمترین میزان جفت گیری موفق را در گله دارند، اما با تغذیه مناسب می توان تا حد زیادی بر این مسئله غلبه کرد.
- با بررسی وزن و مدیریت تغذیه مناسب می توان میزان رشد میش های شکم اول را بهبود بخشید.
