در تغذیه گاوهای شیری در اکثر گله های گاو شیری، گاوهای مسن گله دوره شیردهی خود را با کمبود کلسیم آغاز می کنند. هرچه بیشتر در مورد اهمیت کلسیم برای گاوهای شیری بدانید بیشتر ناامید می شوید که چقدر اطلاعات شما کم است. حتی ممکن است کمی هراسان هم بشوید.

موضوع تغذیه گاوهای شیری و ارتباط آن با کلسیم جیره آنقدر مهم است که یک دامپزشک و متخصص تولید خوراک دام با بیش از 25 سال تجربه به آن پرداخته است. مدتهاست که محققین به بررسی تأثیر کلسیم بر سلامت و فیزیولوژی گاوها اشاره کرده اند. از این رو او به طور مداوم عملکرد گاوهای تازه زا در گله های بزرگ را بررسی می کند. مشاهدات او باعث شده است که او به هیپوکلسیمی بالینی و تحت بالینی توجه زیادی داشته باشد و مقابله با آن را با بازنگری در تغذیه گاوهای شیری در گاوداری ها را به شدت توصیه کند. با وجود اینکه همه گاوداران با هیپوکلسیمی بالینی (تب شیر) آشنا هستند، اما ممکن است بسیاری مطلع نباشند که اکثر گاوهای بالغ هر گله در آغاز شیردهی از هیپوکلسیمی تحت بالینی رنج می برند. درصد شیوع موارد بالینی تقریباً 2 تا 3 درصد است اما درصد شیوع موارد تحت بالینی تقریباً 60 درصد است.

در تغذیه گاوهای شیری از کمبود کلسیم و هیپوکلسیمی بترسید

این دامپزشک معتقد است که هیپوکلسیمی یک بیماری پنهان در گاوها است و باید به هیپوکلسیمی توجه کرد و از آن ترسید و سعی کرد تا شیوع آن به حداقل برسد. او می گوید که تغذیه نمک های آنیونی به طور چشمگیری به کاهش هیپوکلسیمی بالینی منجر می شود، اما گمان نمی کند که به درمان نوع تحت بالینی کمک چندانی کند.

گاوهای شیری به طور چشمگیری از لحاظ متابولیسمی قدرتمند هستند و دوره هایی که آنها در هر مرحله طی می کنند دوره خشکی تا زایش و زایش تا دوره شیردهی، دوره های خارق العاده ای هستند و تقریباً می تواند هر موجود دیگری را از پا درآورد.

او ذکر کرد که گاودارها دوره انتقال را یک دوره با تقاضای انرژی بسیار بالا می دانند که نیاز انرژی در آن در حالت حداکثر، به چهار برابر نیاز طبیعی گاو در دوره نگهداری می رسد. او قبول دارد که باور نکردنی است. اما از شما می خواهد که سهم کلسیم را در تغذیه گاوهای شیری درک کنید زیرا تأثیر آن چشمگیر و ثابت شده است.

لازم است که میزان کلسیم جیره در تغذیه گاوهای شیری سه برابر شود

نیاز گاوهای دوشا به کلسیم سه برابر میزان نیاز به آن در دوره نگهداری آنها می باشد. گاوهای خشک روزانه 21 گرم کلسیم نیاز دارند، اما گاوهای دوشایی که 45.3 کیلوگرم شیر تولید می کنند تقریباً به 56 گرم کلسیم نیاز دارند.

او عنوان کرد که این مقدار کلسیم بسیار زیاد می باشد و این به این معنی است که به محض اینکه شیردهی آغاز شود در طی یک ساعت نیاز گاوها به کلسیم بالا می رود و به آنها شوک وارد می شود و فقط تعداد کمی از گاوها برای این نیاز آماده هستند. مهم نیست که گاوها در چه وضعیت بدنی هستند و در طی دوره خشکی خوراک آنها چقدر خوب بوده است. کلسیمی که وجود آن در جریان خون لازم است به آسانی در خون یافت نمی شود و گاودارها نمی توانند آن را خیلی سریع از طریق جیره وارد جریان خون گاوها کنند. گاوها در دراز مدت از طریق تغذیه گاوهای شیری به میزان کافی آن را ذخیره می کنند و در نتیجه در زمان کمبود، کلسیم را از طریق استخوان جبران می کنند.

گاو در طی 24 تا 48 ساعت به محض اینکه تولید آغوز را آغاز می کند روزانه 20 تا 30 گرم کلسیم از دست می دهد در حالیکه قبل از آن چیزی از دست نمی داد. شوک اولیه که به گاو وارد می شود چشمگیر است و گاو به هیچ وجه نمی تواند مقدار کافی کلسیم را از خوراک دریافت کند، در نتیجه کلسیم را از استخوان خود دریافت می کند تا زنده بماند. او به سمتی پیش می رود که ما به آن پوکی استخوان دوره شیردهی می نامیم.

1.3 کیلوگرم از وزن استخوان کاهش می یابد

وزن استخوان یک گاو هلشتاین تقریباً 11.34 کیلوگرم می باشد و جذب کلسیم از استخوان وزن آن را به نوعی 9 تا 13 درصد، تقریباً حدود 1.3 کیلوگرم کاهش می دهد. او همچنان اضافه کرد که گاوها خوشبختانه در برابر شکستگی استخوان مقاوم هستند و می توانند قدرت استخوانی را حفظ کنند.

گاوها هنگام زایش با دو چالش متابولیسمی بزرگ مواجه می شوند، اول نیاز به کلسیم و دوم نیاز به انرژی. هنگامی که گاو در تأمین انرژی با مشکل مواجه است به کتوز مبتلا می شود و هنگامی که در تأمین کلسیم دچار مشکل شود به هیپوکلسیمی مبتلا می شود. به همین جهت توصیه شده است که گاوها در دوره آبستنی تا زایش توسط جیره مخصوص دوره آبستنی تغذیه شوند.

او هیپوکلسیمی را اینگونه تعریف کرد: میزان کلسیم خون که زیر 8.6 میلی گرم در هر دسی لیتر می باشد. میزان بسیار کم و بسیار بالای کلسیم در خون می تواند گاو را بکشد. میزان نسبتاً کم کلسیم، گاو را کسل می کند و اشتهای او را کاهش می دهد. داده هایی در اختیار داریم که نشان می دهد که اتفاقات بدی در این هنگام برای گاو رخ می دهد و احتمال خطر ابتلا به عفونت رحمی، جابه جایی شیردان و کتوز را بالا می برد.

او اضافه کرد که ما به نوعی در طی این سال ها متوجه شده ایم که بیماری تب شیر بالینی گاوها الزاماً تحت تأثیر منفی هیپوکلسیمی نمی باشد.

گاوهای مبتلا به هیپوکلسیمی عملکرد ماهیچه ای و اسکلتی خود را از دست می دهند و بنابراین بیشتر مستعد آسیب می باشند به طوری که احتمال حذف در دوره اول شیردهی افزایش می یابد. خطر ابتلا به جابه جایی شیردان به طور اساسی در گاوهای مبتلا به هیپوکلسیمی سه برابر می شود. مصرف کم خوراک طبق مطالعاتی که انجام شده، خطر ابتلا به کتوز را تا 1.5 برابر افزایش می دهد. او می گوید که بدن گاو بدون کلسیم، قدرت ماهیچه ای و اسکلتی ندارد و حرکت روده ای، معده ای نیز وجود ندارد، در نتیجه مصرف خوراک کاهش می یابد و گاو احساس پر بودن می کند زیرا شکمبه او حرکت ندارد و نمی تواند به اندازه کافی خوراک مصرف کند. به نظر من اساسی ترین مشکل در رابطه با هیپوکلسیمی، از دست دادن خوراک است.

دیگر جنبه مشکل ساز هیپوکلسیمی، تنشی است که برای گاو ایجاد می شود. همه چیز خوب پیش می رود تا هنگامی که تنش افزایش می یابد، مصرف خوراک پائین می آید و سطح کلسیم پائین می ماند و عملکرد سیستم ایمنی تضعیف می شود. او تأکید می کند که کلسیم نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی دارد.

کمبود کلسیم در جیره و تغذیه گاوهای شیری سبب تضعیف سیستم ایمنی بدن گاو می شود

این دامپزشک با تجربه عنوان کرد که هیپوکلسیمی از محسوس ترین تضعیف کننده های سیستم ایمنی است. در گذشته گمان می کردیم که کتوز از محسوس ترین باشد اما این گونه نیست و حالت تحت بالینی آن مهم تر است.

کلسیم برای عملکرد ماهیچه و اعصاب ضروری است و شاید مهم ترین عنصری باشد که در جریان خون گاو وجود دارد. تمامی عناصر مهم هستند اما عملکرد ماهیچه و اعصاب از نظر متابولیسمی برای گاو در بالاترین اولویت هستند. او هشدار می دهد که حتی هیپوکلسیمی تحت بالینی، گاو را در مسیر خطرناکی قرار می دهد که در این شرایط، مشکلات یکی پس از دیگری افزایش می یابد و روی هم انباشته می شوند به طوری که گاو ممکن است دیگر آینده ای نداشته باشد و زنده نماند.

فراخوان کلسیم از خون، فرآیندی است که در طی 2 تا 4 روز طول می کشد، بنابراین جای تعجب نیست که اکثر گاوها کاهش کلسیم خون را در فواصل زایش تجربه کنند. هنگامی که در 24 ساعت بعد از زایمان با اولین مشکل بزرگ مواجه می شوید، حفظ میزان کلسیم خون و سرپا نگه داشتن گاو بسیار سخت است.

علاوه بر تغذیه گاوهای شیری ، ژنتیک نیز نقش مهمی ایفا می کند

اولین چالش بزرگ به صورت تولید آغوز ظاهر می شود. او معتقد است که دهه های انتخاب ژنتیکی برای تولید شیر بالا، تولید آغوز را نیز افزایش داده است و باعث شده نیاز کلسیمی هنگام زایش و در نتیجه خطر ابتلا به هیپوکلسیمی افزایش یابد.

او می گوید که اولین برداشت آغوز نیست که فقط گاو را تضعیف می کند بلکه دفعات بعدی آغوزگیری نیز همچنان گاو را ضعیف می کند. هرچه که بهبود ژنتیکی برای بالا بردن تولید شیر افزایش یابد، شرایط ابتلا به هیپوکلسیمی بدتر و بدتر می شود و بهتر نمی شود.

او عنوان کرد که پیشرفت های صورت گرفته در تغذیه گاوهای شیری و تکنولوژی به طور چشمگیری میانگین شیوع هیپوکلسیمی بالینی در گاوداری ها را کاهش داد. او تقریباً 5 فاکتور مؤثر بر آن را عنوان کرد. جیره هایی با DCAD (تفاوت آنیون-کاتیون جیره ای) پائین و مدیریت بهتر، از جمله این فاکتورها هستند. اما مسئله بعدی چیست؟ توجه به هیپوکلسیمی تحت بالینی مسئله بعدی می باشد.

او تأکید کرد که گاودارها نمی توانند از هیپوکلسیمی اجتناب کنند و متخصصین تغذیه مقصر نمی باشند. شما نمی توانید این مشکل را فقط با جیره حل کنید. اگر اینگونه گمان می کنید فریب خورده اید زیرا این مقدار کلسیم بسیار زیاد است. اگر بتوانید گله خود را به سطحی برسانید که کمتر از 45 درصد از گاوها به هیپوکلسیمی مبتلا شوند، در واقع شما بسیار خوب عمل کرده اید. شما برای رفع این مشکل لازم است که با متخصص تغذیه مشورت کنید اما کافی نیست، در نتیجه لازم است که به درمان انفرادی هر گاو به صورت وریدی یا خوراکی نیز توجه کنیم.

بهترین راهکار برای پیشگیری یا کاهش هیپوکلسیمی، خوراندن مکمل کلسیم 24 ساعت قبل از زایش است اما زمان دقیق آن مشخص نیست. در صورتی که گاودار بتواند 24 ساعت قبل از زمان زایش را مشخص کند، می تواند با خوراندن مکمل به گاو کمک کند تا در برابر پوکی استخوان ناشی از آغوز مقاومت کند. او در مورد نحوه ارائه کلسیم به گاوها ایده های بزرگی دارد.

خوراکی در برابر داخل وریدی

او تأکید کرد که، من تمایلی ندارم گاوهای زمین گیر شده را با کلسیم خوراکی درمان کنم زیرا می تواند به گاو شوک وارد کند یا باعث آسیب به حنجره شود، همچنین به هیچ وجه تمایل ندارم کلسیم وریدی به گاوهایی که سرپا هستند بدهم.

دو نوع گاودار هستند که کلسیم وریدی به گاوهای سرپا می دهند، آنهایی که گاو را کشته اند و آنهایی که خواهند کشت. او عنوان می کند که یک بطری کلسیم وریدی حاوی 10 گرم کلسیم است که به نظر او مقدار زیادی است.

اکثر گاوهای مبتلا به هیپوکلسیمی که در گله تاکنون داشته اید، کمبود کلی کلسیم خون آنها و یا کمبود کلسیم کل بدن گاوهایی که به مرگ نزدیک هستند و سطح کلسیم خون آنها 1 است، 6 تا 8 گرم است و ارائه 4 گرم کلسیم معمولاً درمان مؤثری است.

او اضافه کرد که گاوها به کلسیم نیاز دارند اما از نظر من تمام بطری را به آنها ندهید. یک تحقیق بزرگ در این زمینه انجام شده است که می گوید 7 گرم کلسیم به اندازه 12 گرم مناسب است. اما من نتوانسته ام که گاودارها را متقاعد سازم که بخشی از کلسیم بطری را به گاوها بدهند، من واقعاً دوست دارم که بطری دوم را به گاوها ندهند. آنها به من می گویند که دکتر، من 2 بطری کلسیم به گاوها می دهم زیرا گاوهای زیادی بعد از این بلند شده اند و یا اینکه جثه گاو بزرگ است. در واقع از لحاظ فیزیولوژی امکان ندارد که بطری دوم تفاوتی ایجاد کند اما با بلند شدن گاوهای بیشتر موافق هستم زیرا دادن بطری دوم به زمان بیشتر نیاز دارد و در طی این زمان بطری اول تأخیر خود را در بلند شدن گاوها می گذارد.

حداقل با فاصله 8 ساعت

او عنوان کرد که خوراندن مقدار صحیح کلسیم به گاوها باعث می شود که آنها کلسیم را جذب کنند و سطح کلسیم تا 12 ساعت به خوبی حفظ شود. او خوراندن حداقل یک بلوس خوراکی را در زمان زایمان و دیگری را در روز بعد توصیه می کند.

خوراندن بلوس با فاصله حداقل 8 ساعت، خطر ابتلا به اسیدوز را از بین می برد. اما سئوال این نیست که باید یک بلوس خورانده شود یا دو عدد؟ سئوال این است که 2 یا 3 یا حتی 4 عدد باید خورانده شود؟ او در پاسخ این سئوال که کدام یک از گاوها باید درمان خوراکی دریافت کنند، پاسخ داد یک درمان جامع در گاوهای دوشای بالاتر از مرحله دوم شیردهی، گاوهایی تازه  مبتلا شده به تب شیر، گاوهای لنگ و گاوهای از خوراک افتاده انجام شود.

استفاده از آزمایش PH ادرار در کنترل شیوع هیپوکلسیمی در گله یک ایده خوب است اما تعداد کمی از گاودارها در عمل آن را انجام می دهند.

آیا شما می خواهید کاری را انجام دهید که نتایج آن عالی باشد؟ ما به خوبی می توانیم استدلال کنیم که کنترل ادرار شاید مؤثرترین روشی باشد که در هر مرحله برنامه دوره انتقال می توانید انجام دهید، زیرا شما جلوتر از درمان هستند. شما می توانید مشکلات را قبل از این که غیرقابل کنترل شوند، حل کنید.

منبع: نشریه صنعت گاو شیری ، هوردز دیری من (شرکت تعاونی وحدت)

برای مشاهده اطلاعات انواع خوراک دام سنگین اینجا کلیک کنید

برای بهبود عملکرد گاوداری از خدمات افراد متخصص استفاده کنید. مجتمع دستچین می تواند با مدیریت علمی تغذیه دامداری شما و تأمین کنسانتره استاندارد باعث رونق اقتصادی دامداری شما شود (کلیک کنید)