آب مصرفی گاو شیری چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟

 آب مصرفی گاو شیری و اهمیت آن

آب مصرفی گاو بسته به سن از 56 تا 81 درصد از وزن بدن گاو را تشکیل می دهد. آب به لحاظ اهمیت فوق العاده آن در فرآیندهای مختلف فیزیولوژیک و تولیدی دام به عنوان یک ماده مغذی مهم مطرح است. بنابراین همانند همه مواد مغذی، تأمین و عرضه آب کافی و باکیفیت بالا برای نتایج عملکردی مناسب دام بسیار مهم و حیاتی است زیرا آب بسته به کیفیت و محتوای آن می تواند عناصر مهمی را در حد نیاز و حتی بیش از حد مجاز به بدن دام منتقل کرده و عملکرد تولیدی و تولیدمثلی دام را تحت تأثیر خود قرار دهد. متأسفانه محدودیت در تأمین آب و کیفیت بد آن یکی از مشکلات جدی صنعت پرورش گاو است. به همین لحاظ کارشناسان دامپروری بایستی در خصوص کیفیت آب مصرفی دامداری اطلاعات کافی داشته باشند زیرا آب شرب کم کیفیت، یکی از عوامل بازدارنده مهم در تولید شیر مورد انتظار است.

در خصوص اهمیت آب در تغذیه دام به موارد زیر می توان اشاره کرد:

• آب، مواد مغذی را از سلول ها یا به سلول ها حمل می کند.
• آب، شرایط هضم و سوخت و ساز مواد مغذی را در بدن فراهم می سازد.
• آب، مواد زاید را به بیرون از بدن دام منتقل می سازد.
• آب، حرارت زیاد بدن را از طریق تعریق و تبخیر از سطح ریه ها خارج می کند.
• آب لازم و تعادل یون های لازم را برای بدن تأمین می کند.
• آب، محیط سیالی را برای رشد جنین ایجاد می کند.
• آب، برای رشد روزانه و تولید شیر دام از ضروریات است.

خروج آب از بدن دام به صورت زیر انجام می شود:

• تولید شیر (35-25 درصد از کل آب مصرفی)
• مدفوع (35-30 درصد از آب مصرفی)
• ادرار (21-15 درصد از آب مصرفی)
• تعرق (مقدار آن ناچیز است)
• تبخیر از سطح ریه ها

به طور کلی تا 90 درصد از آب مصرفی گاو ها از طریق آب آشامیدنی تأمین می شود و مقدار آب مصرفی گاو بستگی به موارد زیر دارد:

• سن دام
• وزن بدن دام
• میزان تولید شیر
• میزان مصرف ماده خشک
• دمای محیط پرورش
• رطوبت نسبی هوا
• دمای آب مصرفی، کیفیت و نحوه دسترسی گاو به آب و تمیزی آبشخور
• میزان رطوبت خوراک دام مصرفی

میزان احتیاجات گاو به مصرف آب

به طور کلی گاوهای شیرده، بسته به ماده خشک جیره خوراک دام ، رطوبت علوفه دریافتی و دمای هوا به ازای هر لیتر تولید شیر به 4-2 لیتر آب نیاز دارند.

• آب مصرفی گاو های خشک بین 25 تا 50 لیتر در روز
• آب مصرفی گوساله 1 ماهه بین 4 تا 6 لیتر در روز
• آب مصرفی گوساله 2 ماهه بین 6 تا 9 لیتر در روز
• آب مصرفی گوساله 3 ماهه بین 8 تا 11 لیتر در روز
• آب مصرفی گوساله 4 ماهه بین 11.5 تا 13 لیتر در روز
• آب مصرفی گوساله 5 ماهه بین 14 تا 17.5 لیتر در روز
• آب مصرفی تلیسه 15 تا 18 ماهه بین 22 تا 27 لیتر در روز
• آب مصرفی تلیسه 18 تا 24 ماهه بین 28 تا 36 لیتر در روز

نحوه مصرف آب گاو

• مصرف آب معمولاً همراه با تغذیه و یا هنگام دوشش انجام می گیرد.
• گاوها ممکن است 30 تا 50 درصد آب مصرفی خود را ظرف 1 ساعت پس از دوشش بنوشند.
• به هنگام نوشیدن آب، میزان مصرف در گاو برابر 4 تا 15 لیتر آب در هر دقیقه است.
• به ازاء هر 15 تا 20 رأس گاو یک آبشخور لازم است.
• در مدیریت خوب، در محل خروج از شیردوشی و یا در نزدیکی محل آخورها آبشخور وجود دارد.
• در بهاربندهای فری استال، بایستی در محل هر تقاطع آبشخور وجود داشته باشد.

کیفیت آب مصرفی گاو

متأسفانه کمیت و کیفیت آب مصرفی و از جمله آب شرب دام ها به لحاظ کاهش نزولات آسمانی و کاهش ذخایر آب های زیرزمینی در حال کاهش است. با کاهش نزولات آسمانی، سطح آب های زیرزمینی رو به کاهش گذاشته و سختی (TDS) و غلظت عناصر معدنی در آب های مصرفی در حال افزایش است. از آنجایی که مصرف آب نقش حیاتی در تولید و تولیدمثل دام ها دارد، هرچه کیفیت آب شرب دام کاهش یابد، عملکرد تولیدی و تولیدمثلی دام نیز تحت تأثیر قرار می گیرد. برای مثال، برای بهترین عملکرد در تولید شیر گاوهای پرتولید TDS (کل مواد جامد محلول) آب شرب بایستی کمتر از 1000 میلی گرم در لیتر باشد. در حالیکه غالب آب های شرب دام فاقد TDS مطلوب برای تولید شیر بهینه هستند.

به طور کلی، کیفیت آب مصرفی، بیشترین تأثیر را روی عملکرد و سلامت گاوهای شیری تازه زا، پرتولید و گوساله های جوان دارد و کمترین تأثیر را روی دام های غیرشیرده و پرواری نشان می دهد. معمولاً با کاهش سطح آب های زیرزمینی و عمیق تر شدن سطح چاه ها، غلظت املاحی مانند سدیم، کلر، منیزیم و سولفات رو به افزایش می گذارد و اثر خود را بر عملکرد دام اعمال خواهد کرد.

کیفیت پائین آب مصرفی گاو می تواند مشکلات زیر را در پرورش گاو نشان دهد:

• کاهش تولید شیر
• کاهش درصد چربی شیر
• کاهش غلظت و ترکیبات شیر
• افزایش درصد آب در شیر تولیدی و کاهش مواد جامد شیر
• کاهش قوام کود دام که با اسیدوز ممکن است اشتباه گرفته شود
• تضعیف سامانه ایمنی دام
• افزایش تلفات در گوساله های کوچک
• افزایش آب مصرفی روزانه دام برای دفع عناصر مازاد
• ایجاد اختلال در جذب عناصر خوراک دام
• افزایش سرعت عبور خوراک در لوله گوارش و کاهش هضم پذیری خوراک دام

مسائل آب شرب دام و راهکارهای مقابله با آب های سنگین در دامداری

با توجه به اینکه عناصر زیادی در بررسی کیفیت آب مصرفی گاو مطرح می باشد، عناصری مانند آهن و سایر عناصر سنگین، در اینجا فقط به موضوع عناصر مهم پرداخته می شود. در ادامه راهکارهای لازم برای مواجه شدن با مشکلات مصرف آب سنگین ارائه می شود.

• سنگینی آب بر شرایط شکمبه اثر منفی دارد و تولید شیر و مصرف خوراک دام را تحت تأثیر خود قرار می دهد.
• سولفات زیاد آب باعث بروز اسهال های مکرر (کاهش قوام کود) و کاهش مصرف خوراک دام می شود.
• سولفات زیاد آب سبب افزایش بیماری های گوساله های شیرخوار می شود.
• سولفات زیاد آب سبب افزایش نیاز دام به تأمین سلنیوم، مس و ویتامین E می شود.
• سولفات منیزیم زیاد آب سبب کاهش قوام کود دام ها می شود.
• وجود کلر زیاد در آب سبب کاهش قوام کود دام ها می شود.
• وجود کلر زیاد در آب سبب خوردگی لوله های فلزی آبرسان می شود.
• نیترات و نیتریت زیاد آب سبب کاهش نرخ باروری در گاوداری ها می شود.

• وجود آهن زیاد در آب باعث بد طعمی آب و کاهش مصرف خوراک دام ها می شود.
• در مصرف آب های سنگین و مشکل دار، سطح مصرف ویتامین ها به خصوص E و A و عنصر فسفر باید افزایش یابد تا مقاومت گاو در برابر اثرات منفی آب سنگین بیشتر شود.
• املاح موجو در آب سنگین (کلر و گوگرد) محاسبات لازم مربوط به جیره های آنیونی را بر هم می زنند.
• گاوهای غیرشیرده آثار آب سنگین را بهتر از گاو شیرده تحمل می کنند.
• گوساله های شیرخوار، گاوهای پرتولید و تازه زا به شرب آب های سنگین خیلی حساس تر هستند.
• میزان زیاد املاحی مانند سدیم و کلر و ….. سبب می شود که گاو آب زیادی مصرف کند تا بعضی از املاح ورودی را از بدن خارج کند، بدین سبب زیر دست و پاها و بسترها همیشه مرطوب است.
• رشد جلبک ها در آب شرب دام تولید مواد سمی می کند.
• حداقل 6 نوع جلبک سمی وجود دارند که در آبشخور دام (به خصوص در معرض آفتاب) رشد می کنند.

توصیه ها و راهکارها در باره آب مصرفی گاو

به طور کلی اگر آب شرب مصرفی دام، شور و سنگین باشد، در صورت امکان باید با استفاده از دستگاه تصفیه آب میزان املاح آن را به سطح مناسب برسانید و در صورتیکه امکان آن نباشد، به روش های زیر می توان با سختی آب و آثار آن در گله مقابله کرد. هرچند که بهترین راه همان تصفیه آب می باشد.

• در صورت امکان با تهیه و حمل یک آب سبک تر، آب مصرفی گاوهای پرتولید و گوساله ها را رقیق کنید.
• در صورت تهیه آب سبک، فقط آن را در اختیار گاوهای پرتولید و گوساله های زیر 6 ماه سن قرار دهید زیرا گاوهای غیرشیرده و پرواری به آب سنگین مقاوم تر هستند.
• در صورتی که آب مصرفی بر اساس آزمایش، حاوی سدیم و کلر زیاد باشد، حداقل کار این است که در کنسانتره جیره آنها نمک استفاده نشود و نمک به صورت سنگ نمک و به صورت اختیاری در آخور آنها موجود باشد.

• در آب های شرب حاوی نمک زیاد بایستی برای مقابله با شوری، سطح کربنات کلسیم جیره را افزایش دهید تا در شکمبه از شدت اثر نمک کاسته شود. معمولاً به واحدهایی که از آب شرب پرنمک استفاده می کنند توصیه می شود که در آبشخور دام از کربنات کلسیم استفاده شود. قابل توجه است که شوری زیاد آب حتی در شیر تولیدی ایجاد شوری می کند.
• در آب های مصرفی که سنگین بوده ولی تعادل نسبی سدیم و کلر در آزمایش آب برقرار است، معمولاً مشکلات این نوع آب ها بر عملکرد دام کمتر است، با این حال باید نمک کمتر و کربنات بیشتر در جیره لحاظ نمود.
• در صورتی که مقدار سدیم آب نسبت به کلر در ترکیب آب کمتر باشد، به نظر می رسد که با مصرف جوش شیرین بیشتر در جیره، تعادل سدیم-کلر در سطح شکمبه متعادل تر شده و اثرات منفی آب بر جیره کاسته می شود.
• معمولاً آب های سنگین، حاوی میزان منیزیم بالایی هستند. با توجه به آزمایش آب اگر مقدار آن بیش از 100 میلی گرم در لیتر بود، ضرورت دارد که افزودنی اکسید منیزیم در ترکیب کنسانتره حذف شود. در این صورت آثار مشکلات آب بر روی عملکرد دام کمتر و مصرف خوراک دام و تولید شیر بیشتر خواهد شد.

• آب های حاوی سولفات بیش از حد (بالای 1000 میلی گرم در لیتر) معمولاً به همراه منیزیم زیاد در آب شرب دام، سبب شرایطی می شوند که قوام کود گاوهای شیرده کاهش می یابد و اگر سولفات آب زیاد باشد (بیش از 1500 میلی گرم در لیتر) گاوهای شیرده به طور غریزی کمتر به مصرف خوراک های حاوی گوگرد بالا مانند یونجه تمایل نشان می دهند. همچنین، گاوهایی که از آب های حاوی سولفات زیاد و منیزیم زیاد می نوشند کود آنها تیره بوده و خوش رنگ و طبیعی نیست.
• آب های حاوی نیتریت و نیترات زیاد (بیش از حد مجاز) تحت تأثیر یک منبع نیتروژن دار مانند چاه فاضلاب، یا نزدیکی به یک زهکش و یا حوضچه جمع آوری کود، اثر منفی بر عملکرد تولیدمثلی گاوهای شیرده و غیرشیرده دارند، در این صورت باید از نظر مدیریتی موضوع ریشه یابی گردد و منبع آلودگی پیدا شود.

فیلم کوتاه از فرآیند تولید در کارخانه خوراک دام دستچین

1- مواد اولیه (جو، ذرت، کنجاله های سویا، کلزا، آفتابگردان، سبوس گندم) وارد کارخانه خوراک دام شده، مواد اولیه پس از بازدید و در صورت لزوم کنترل کیفیت آزمایشگاه تخلیه می گردند. 2- چنانچه ضایعاتی در مواد اولیه وجود داشته باشد جداسازی می گردند. 3- نهاده ها آسیاب شده و به ذرات ریز متناسب با تغذیه دام هدف تبدیل می شوند. مجموعه مواد اولیه شامل غلات و کنجاله های آسیاب شده وارد میکسر می شوند. همزمان ریز مغذی های خاص که بطور طبیعی در نهاده ها وجود ندارند به ترکیب افزوده می گردند. مواد به طور یکنواخت و همگن با یکدیگر مخلوط می شوند. 4- مواد مخلوط شده وارد دستگاه کاندیشنر می شوند. ملاس چغندر برای خوش خوراک شدن و چسبندگی ذرات به مخلوط اضافه می گردد. همزمان تزریق بخار به منظور میکروب زدایی، پخت و تسهیل هضم خوراک در دستگاه گوارش دام  انجام می گردد. 5- محصول نهایی در دستگاه پلت ساز تحت فشار بالا قرار می گیرد. طی این فرآیند مواد به کنسانتره پلت (توده های فشرده فشنگی) تبدیل می شوند. 6- دانه های پلت به مدت معینی تحت جریان شدید هوا قرار می گیرند. در این فرآیند دانه های پلت رطوبت خود را از دست داده، خشک و خنک می گردند. 7- انتقال به سیلوهای نگهداری و بارگیری به مقصد مراکز مصرف.

فیلم کمک به درمان گاو تازه زا که به علت کمبود کلسیم زمین گیر شده است

همزمان با زایمان گاو شیری، حیوان با مشکلات زیادی مواجه می شود که کمبود کلسیم گاو برای تولید شیر یکی از بزرگترین آنها می باشد. به منظور تأمین کلسیم مورد نیاز در پستان برای تولید آغوز، گاوها باید حداقل دو برابر کلسیمی که برای رشد در اختیار جنین قرار می دهند را از طریق آزادسازی اضافی کلسیم ذخیره شده در استخوان و دریافت اضافی از طریق جیره جذب کنند. گاودار باید بداند که با آغاز شیردهی و تنها طی یک ساعت نیاز گاوها به کلسیم بالا می رود و ممکن است به آنها شوک وارد شود و در نتیجه گاو شیری عملکرد ماهیچه ای و اسکلتی خود را از دست می دهد.

فیلم در باره چگونگی کنترل نفخ شکم گوساله و گاو

شما باید کاملاً در جهت کاهش عوامل ایجاد نفخ شکمبه ای تلاش کنید. چرای گاو با شبدر یا یونجه تازه باعث بروز نفخ شکم گاو از بهار تا پائیز می شود. نفخ در گوساله هایی که شکمبه آنها کامل رشد نکرده است رایج تر است زیرا دوازدهه آنها در اثر گاز یا مایعات متورم می شود. کلیپ آموزشی جهت کنترل نفخ شکم گوساله و پیشگیری از تلف شدن گوساله در فرآیند پرورش گوساله. لطفاً با نظرات خود از ما حمایت کرده و سبب دلگرمی ما شوید.

فیلم کوتاه از یک گاوداری تمام اتوماتیک در کشور آمریکا

در این بازدید با قسمتهای مختلف یک گاوداری تمام اتوماتیک شامل شیردوشی تمام اتوماتیک، حمل شیر، محل استراحت گاوهای شیرده و تغذیه گاو شیرده آشنا شوید.

فیلم یک گاوداری متوسط شیری در کشور هلند

این فیلم قسمتهای مختلف یک گاوداری شامل بهاربندها، گوساله دانی، انبار سیلوی ذرت و سایر قسمتهای یک گاوداری متوسط شیری را به تصویر کشیده است.

فیلم مراحل شیردوشی در گاوداری صنعتی

در این ویدیو با مراحل شیردوشی در گاوداری صنعتی شامل: ضدعفونی پستان گاو قبل از دوشش ، دوشیدن مکانیزه گاو ، تمیز کردن پستان گاو بعد از دوشش و … آشنا می شوید.

فیلم آشنایی با علائم ظاهری ورم پستان گاو شیری

علائم ظاهری ورم پستان در شرایطی که آلودگی همه پستان ها را درگیر نکرده و در تمامی مجاری منتشر نشده باشد چیست و در این صورت چه مراحلی برای درمان گاو مبتلا به ورم پستان باید طی شود؟

فیلم آموزشی در باره ابتلا به ورم پستان گاو شیری

یکی از مشکلاتی که اغلب افرادی که به پرورش گاو شیری اشتغال دارند مشکل بیماری ورم پستان در گاو شیری می باشد. در این ویدیوی کوتاه آموزشی با مکانیسم ابتلا به ورم پستان در گاو شیری آشنا شوید.

فیلم آموزشی تشخیص و درمان ورم پستان در گاو شیری

در این ویدیوی آموزشی با چگونگی تشخیص ورم پستان گاو شیری و همچنین با نحوه درمان ورم پستان گاو شیری در یک واحد پرورش گاو شیری آشنا شوید.

فیلم آموزشی شاخ سوزی گوساله

فیلم آموزشی شاخ سوزی گوساله تلاشی برای کمک به مدیریت بهتر گاوداری است. شاخ سوزی یک عمل ضروری برای ایمنی انسان و حیوان از سوی انجمن دامپزشکی شناخته شده است.

فیلم آموزشی خارج کردن میخ از سم گاو

در یک مزرعه پرورش گاو شیری ممکن است با مواردی همچون فرو رفتن میخ به سم گاو شیری روبرو شوید. در آن صورت باید هر چه زودتر اقدام به خارج کردن میخ از سم گاو کنید تا دچار عفونت سم نشود. در این ویدیوی آموزشی ساده و کوتاه با چگونگی خارج کردن میخ از سم گاو آشنا می شوید.

فیلم سم چینی گاو

سم چینی منظم در دامداری ها در کنار رعایت بهداشت عمومی دامداری راهکار مؤثری برای کنترل درماتیت انگشتی و جلوگیری از لنگش در گاوداری ها و فارم های پرورشی است.

فیلم عمل آوری سیلاژ ذرت

عمل آوری سیلاژ ذرت علوفه ای شامل مراحل برداشت ذرت علوفه ای ، حمل ذرت علوفه ای ، فشرده سازی ذرت علوفه ای ، سیلو کردن ذرت علوفه ای.

فیلم خلاصه شده از جمع آوری ذرت علوفه ای تا عمل آوری سیلاژ ذرت

فرآیند جمع آوری ذرت علوفه ای ، فشرده سازی ذرت علوفه ای و پوشاندن سیلاژ ذرت.

فیلم چگونگی تولید سیلاژ ذرت بسته بندی

ذرت علوفه ای بسته بندی و عمل آوری شده یا سیلوی ذرت تخمیر شده یکی از اصلی ترین اجزای تشکیل دهنده خوراک دام در دامداری ها و گاوداری ها و مراکز پرورش گاو شیری است. در این ویدیوی آموزشی با چگونگی تولید سیلوی ذرت بسته بندی شده به صورت استاندارد آشنا می شوید.