درجه بندی خوراک دام علوفه ای از با کیفیت ترین تا بی کیفیت ترین را می توان دسته بندی کرد. ظاهر، بو و آنالیز آزمایشگاه به درجه بندی خوراک دام علوفه ای و قابلیت خوراکی آن کمک می کند.
در ملاقات با تعدادی از کشاورزان عرضه کننده محصولات خوراک دام علوفه ای ، آنها حرفهای زیادی برای گفتن دارند. در مورد قیمت علوفه ، وضعیت آب و هوا برای کشت علوفه در آن سال و سال بعد، قیمت کود و ….. و موضوعاتی از این قبیل صحبت می کنند. آنها می گویند که فروختن علوفه به گاوداری های گوشتی راحت تر از فروش علوفه به گاوداری های شیری است.
از بحث با آنها آموختم که در آنالیز آزمایشگاهی علوفه 4 شاخص وجود دارد که برای گاودارها معنی دار و مهم است: پروتئین خام (CP)، ارزش نسبی خوراک دام علوفه ای، میزان شیر تولیدی به ازای هر تن و سرانجام میزان شیر تولیدی به ازای هر هکتار کشت علوفه. سعی کردم که دو شاخص جدید را که برای گاوداری های شیری و متخصصین تغذیه از اهمیت چشمگیری برخوردار است، معرفی کنم که عبارتند از NDFD و uNDF. وقتی که جیره ای حاوی خوراک دام علوفه ای از نوع گراس و یونجه دارید، اهمیت این دو شاخص مشخص می شود.
در یک مقاله با ذکر جزئیات عنوان کردم که چگونه NDFD به عنوان ابزاری برای تعیین میزان فیبر مصرف شده گیاه توسط گاو (عنصر اصلی برای تولید ترکیبات شیر) به کار می رود. این مفهوم بسیار واضح است و همراه دیگر موارد مربوط به کیفیت علوفه می آید و یک شاخص ضروری است که برای درجه بندی خوراک دام علوفه ای اهمیت دارد. این شاخص به هنگام تصمیم گیری در مورد خرید علوفه و پیش بینی پتانسیل علوفه در تولید شیر مورد استفاده قرار می گیرد.
uNDF شاخص دیگری بود که به آنها معرفی شد. NDF غیرقابل هضم، بخشی از فیبر است که در اثر مشکلات مربوط به بلوغ گیاه، غیرقابل هضم باقی می ماند.
دوره های زمانی مختلفی برای اندازه گیری هضم پذیر نبودن فیبر مورد استفاده قرار می گیرد که طولانی ترین آن 240 ساعت است. چنانچه uNDF240 علوفه ای 15 درصد باشد به این معنی است که اگر 100 گرم علوفه آسیاب شود و به مدت 10 روز در مایع فعال شکمبه باقی بماند، 15 درصد آن غیرقابل هضم باقی می ماند.
ممکن است بپرسید چرا 10 روز؟ قطعاً علوفه ای نداریم که به مدت 10 روز در شکمبه باقی بماند. اکنون این سئوال مطرح می شود که چرا هنگام تنظیم جیره، استفاده از NDFD محدود می شود و چرا از زمان های مختلف برای ارزیابی میزان قابلیت هضم به کار می رود.
زمان 30 ساعت برای ارزیابی NDFD یک زمان تقریبی، با کمی زمان بیشتر است که نشان می دهد چه مدت زمان طول می کشد تا مقداری از علوفه در شکمبه باقی بماند. تمامی این صحبت ها در مورد خوراندن عناصر اصلی برای تولید شیر یا گوشت است. علاوه بر این uNDF عنصر اصلی تری است، سلامت گاو را حفظ می کند و بازده خوراک را به سطح بهینه می رساند.
uNDF همانند پروتئین، کلسیم و چربی، یک ارزش غذایی برای جیره محسوب می شود. محتوای uNDF هر یک از اجزاء جیره بر اساس میانگین وزنی آنها تعیین می شود. تقریباً تمامی اجزاء جیره مقداری uNDF دارند که از این نظر علوفه بیشترین میزان را دارد. اگرچه این شاخص منحصر به فرد مانند دیگر شاخص ها مواردی را که به تولید شیر منجر می شود را توضیح نمی دهد، اما هنگام تنظیم جیره بسیار مؤثر است.
7 تا 10 سال در زمینه تغذیه بر روی جیره های حاوی یونجه کار کردم و تا آنجا که به خاطر می آورم آن جیره ها حاوی 42 درصد علوفه بودند. بعداً متوجه شدم که گاوداری های شیری در دیگر مناطق، جیره حاوی یونجه کمتر و مقدار زیادی ذرت سیلو شده به گاوها می خورانند. این مسئله این سئوال را در ذهن من ایجاد کرد که گنجاندن چه درصدی از علوفه در جیره برای گاوهای شیری مناسب است. این درک منجر شده به این که ما از NDF علوفه استفاده کنیم و به این حقیقت دست یابیم که ذرت سیلو شده حدود 50 تا 60 درصد کل علوفه خورانده شده را تشکیل می دهد.
محققین به نحوه عملکرد توده مواد غیرقابل هضم شکمبه ای پی بردند. مسئله مهم تر این است که گاوها تقریباً همان مقدار uNDF را در شکمبه نگه می دارند. این یک نکته کلیدی است.
محققین همچنین مطالعاتی در زمینه میزان ماده مصرفی لازم برای ساخت و حفظ آن در شکمبه، چگونگی خروج آن از شکمبه، چگونگی تأثیر همه اینها بر اشتها، مصرف خوراک دام ، رفتار خوراک خوردن و غیره انجام دادند. همه این داده ها چیزی را به ما می دهد که ما به آن پرشدگی شکمبه می گوئیم. اکثر گاودارها مطلع هستند هنگامی که علوفه با کیفیت بهتر به گاوها می خورانند، مصرف خوراک دام نزد آنها بیشتر می شود.
uNDF به عنوان یک فاکتور برای تنظیم جیره برای متخصصین تغذیه این امکان را فراهم می کند که از یک روش اصولی استفاده کند و از علم ریاضی برای تنظیم جیره استفاده کند. به طور مثال به جای اینکه صرفاً مقداری کاه به جیره اضافه کنیم (در مواقعی که کیفیت یونجه خوب است). می توانیم از uNDF یونجه خشک و کاه استفاده کنیم تا دقیقاً بدانیم چه مقدار کاه باید به جیره اضافه شود. خلاف آن هم صحیح است. در برخی از سال ها، یونجه خشک درجه 1 کمیاب است ولی یونجه خشک درجه 3 فراوان است. با احتساب uNDF علوفه خشک کم کیفیت و بالغ تر می توانیم جیره را با محصولات فرعی از قبیل گلوتن ذرت یا پوسته سویا غنی کنیم.
من باید ارزش استفاده از شاخص uNDF را هنگامی که ذرت BMR و سورگوم سیلو شده و همچنین یونجه خشک با لیگنین کاهش یافته می خورانیم را ذکر کنم. این گونه ها با قابلیت هضم بالاتر، uNDF کمتری دارند. چنانچه این مسئله را مد نظر قرار ندهیم و از uNDF به عنوان شاخصی برای اطمینان استفاده نکنیم و مواد خشبی کافی برای گاوها تأمین نکنیم، سلامت گاو به خطر می افتد و بازده خوراک دام کاهش می یابد.
پرمصرف و کم مصرف بودن جیره، عالی بودن ترکیبات جیره و ایجاد تغییرات مورد نیاز علوفه ای در اینجا مسئله مهمی نیستند. آنچه اهمیت دارد این است که uNDF یک متعادل کننده است. برای کم و زیاد کردن مقدار خوراک دام، فشردن چند دگمه هنگام تنظیم جیره کافی است. uNDF مواد مغذی است که هنگام ایجاد تغییرات علوفه ای زیاد باید ثابت بماند اگر حفظ وضعیت کنونی هدف شما است.
بعد از 20 سال اکنون شاخص uNDF را داریم. این شاخص نه تنها رده بندی علوفه ها ی حاوی ذرت مانند ذرت سیلو شده را انجام می دهد بلکه تعیین NDF در یونجه با کیفیت متفاوت و چگونگی مقایسه آنها با گراس (تابستانه و زمستانه) را نیز مشخص می کند. همچنین می دانیم که گندم سیلو شده، یونجه خشک، گراس و ذرت سیلو شده کیفیت های متفاوتی از NDF دارند. با استفاده از uNDF240 به بهترین نحو می توانیم توضیح دهیم که شکمبه چگونه، با این تفاوت ها رفتار می کند. در عمل بسیاری از پرورش دهندگان گاو شیری این روش محاسبه را نمی پسندند و ترجیح می دهند NDF کل اجزاء جیره را به صورت کلی محاسبه کنند و بر اساس این قانون مواد مغذی جیره بر اساس سرعت هضم و میزان هضم درجه بندی می شوند.
لازم است با ذکر مثال، مطالب بیشتری در مورد uNDF به شما بگویم. uNDF پلت پوسته جو دو سر و کاه گندم یکسان نیست. مطالبی که در مورد طول ذرات و فعالیت شکمبه می دانیم هنوز شبیه به گذشته هستند. به این دلیل بین uNDF در منابع علوفه ای و غیرعلوفه ای تفاوت قائل می شویم.
استفاده ماهرانه از الک و محاسبه peNDF این تفاوت ها را برطرف می کند. تحقیقاتی که در مورد رابطه بین مقدار فیبر و اندازه فیبر انجام شده، در جیره های کم حجم به فیبرهای بلندتری نیاز می باشد.
هنگام تنظیم جیره، استفاده از NDFD30 و uNDF240 به من کمک می کند. هنگام تنظیم جیره هیچ چیز برای همیشه ثابت نمی ماند. این دو شاخص دقیق فیبری به ما در تنظیم علمی جیره کمک می کنند، اما هنر خوراندن خوراک به گاو سر جای خود باقی است.
هنگام آنالیز علوفه به این دو شاخص توجه کنید و آنها را به رویکرد کنونی ارزیابی و خوراندن علوفه اضافه کنید. این کار به شما در رسیدن به نتیجه نهایی کمک می کند.
