* برای پیشگیری از کتوز و جابه جایی شیردان در دوره انتقال از چه نوع شیوه های مدیریتی و تغذیه ای باید استفاده شود؟
- از داشتن گاوهای خشک سنگین وزن (با نمره وضعیت بدنی بیش از 3.5) و تلیسه های سنگین وزن ( با نمره وضعیت بدنی بیش از 3.25) اجتناب کنید.
- مصرف ماده خشک خود را در گروه گاوهای انتظار زایش بالا نگه دارید تا هم پر بودن شکمبه حفظ شود و هم مواد مغذی مورد نیاز فراهم گردند. جیره های حاوی کاه با انرژی پائین مناسب می باشند.
- میزان 2 تا 3 کیلوگرم فیبر کاربردی بلند جیره خود را از طریق علوفه خشک، علوفه سیلو شده و یا منابع کاهی تأمین کنید.
- برای بالا بردن گلوکز خون و کاهش میزان ابتلا به جابه جایی شیردان در جیره گاوهای تازه زا و گاوهای خشک از موننسین استفاده کنید.
- گاوهای خشک انتظار زایش را به مدت 21 روز در همین گروه نگه دارید و چنانچه تا 10 روز بعد زایمان می کنند، آنها را جابه جا نکنید.
- محیطی راحت برای گاوها فراهم کنید به طوری که فضا برای استراحت و همچنین امکان دسترسی به آخور و آب آشامیدنی برای آنها وجود داشته باشد.
- نیاز گاو به مواد مغذی را برطرف کنید. مواد مغذی عبارتند از میزان پروتئین قابل متابولیسم، مواد معدنی آلی کم مصرف، میزان بالاتر ویتامین E و محصولات آنیونیک در صورتی که گاو در معرض ابتلا به تب شیر و کمبود کلسیم خون (هیپوکلسمیا) باشد.
در نظر داشته باشید چنانچه گاو از لحاظ متابولیسمی دچار مشکل شود (کتوز، تب شیر، از خوراک افتادن و …) بلافاصله بعد از زایمان، داروی خوراکی را در 37 لیتر آب گرم حل کرده و به گاو بخورانید.
* در گاوداری ما هنگامی که اولین آغوز را به گوساله ها می دهیم از بطری و پستانک استفاده می کنیم. در حالیکه در برخی گاوداری ها به سرعت و با استفاده از لوله مری آغوز را به گوساله می دهند. می خواهم بدانم که کدام روش برای خوراندن آغوز به گوساله ها بهتر است، خوراندن آغوز با بطری یا با استفاده از لوله مری؟
مدیریت آغوز برای به حداکثر رساندن سلامت گوساله بسیار مهم است. بسیاری از عوامل بر برنامه های تغذیه آغوز اثر می گذارند. از بین اینها می توان به سلامت گوساله، چگونگی جایگاه زایمان، نحوه تغذیه آغوز و کیفیت آن اشاره کرد. کیفیت، کمیت، زمان تغذیه و بهداشت و تمیزی آغوز از مهم ترین عوامل هستند.
روش تغذیه آغوز نیز مهم است. این مسئله بر حجم آغوز تغذیه شده، انتخاب و مدیریت وسایلی که برای تغذیه آغوز به کار می روند و آموزش کسی که آغوز را به گوساله می دهد تأثیر می گذارد. در بین دامداری ها اولویت های متفاوتی برای چگونگی تغذیه آغوز به گوساله وجود دارد که بیشتر به سلامت و آسایش گوساله، سطح آموزش کارگر، مهارت آشنایی روش کار، بازده زمان و یا انتظار کارکنان بستگی دارد.
آنچه برای گوساله بهتر است ترکیبی از عواملی است که به نتیجه مناسب می انجامد. یک برنامه خوب تغذیه آغوز (تولید توسط گاو، تغذیه پس از تولد و جذب توسط گوساله) خود را در قالب سلامت، رشد و تولید گوساله ها در زمانی که وارد گله شیری می شوند نشان می دهد. برنامه آغوز شما، اگر بتواند درصد وقوع اسهال، بیماری های تنفسی و عفونت ناف یا مفاصل را تا قبل از شیرگیری به ترتیب زیر 25، 10 و 2 درصد نگهدارد، موفقیت آمیز بوده است. دامپزشک شما می تواند برنامه شما را با آزمایش گوساله ها قبل از 7 روزگی ارزیابی کند.
اگر 80 درصد گوساله ها غلظت پروتئین خام سرم (STP) بیش از 5.5 گرم در دسی لیتر داشته باشند یا 90 درصد آنها غلظت پروتئین سرم بیشتر از 5.2 گرم در دسی لیتر داشته باشند، برنامه تغذیه آغوز شما عالی است. چه شما از یک لوله مری استفاده کنید یا اینکه گوساله را از طریق سطل یا شیشه و پستانک آغوز بدهید باید به این نتیجه برسید.
طبق تجربیات ما تعداد محدودی معایب برای تغذیه آغوز با شیشه وجود دارد. این معایب شامل زمانی که طول می کشد تا گوساله 3 تا 4 لیتر آغوز را بخورد، روش های بهداشتی که باید به کار رود تا آلودگی باکتریایی آغوز را به حداقل برساند و نیاز به داشتن بطری های پستانک دار که بتواند حداقل 3 لیتر آغوز را در خود جای دهد خواهند بود. بطری های بزرگ توانایی تغذیه بی وقفه آغوز را فراهم می کنند که یک عامل مهم در وادار کردن گوساله ها به مصرف حجم مورد نیاز آغوز است.
بحث اصلی مخالفین استفاده از لوله مری برای تغذیه آغوز تنها به اثرات منفی ورود آغوز به شکمبه متمرکز شده است. زیرا بسته شدن شکاف مری جهت فرستادن آغوز به شیردان زمانی که گوساله مک نمی زند، اتفاق نمی افتد. اگر این درست باشد، حجم شکمبه یک گوساله نوزاد کمتر از 4 لیتر آغوزی است که تغذیه می شود. بنابراین وقتی آغوز با این روش تغذیه شود حتماً به شیردان می رسد.
در حقیقت مطالعات به طور پیوسته نشان داده اند که حداقل از نظر وضعیت ایمنی، روش استفاده از لوله مری به خوبی استفاده از بطری پستانک دار بود و بسیار کارآمد است. برای سلامتی، ایمنی و آسایش گوساله ، همیشه کارگرانی را که در دامداری وظیفه خوراندن آغوز را به عهده دارند آموزش داده و بر کار آنها نظارت کنید. یک ظرف مخصوص 4 لیتری خوراندن آغوز خریداری کنید تا فقط یک بار از لوله مری عبور دهید.
اگر گوساله نمی تواند در وضعیت نشسته قرار بگیرد لوله مری را عبور ندهید. ما ترجیح می دهیم که در صورت امکان گوساله ایستاده باشد. لوله را به آرامی و آهستگی عبور دهید، بینی گوساله را در زمان عبور لوله از دهان وی پائین تر از گوش هایش نگهدارید.
* اخیراً گاوی داشتیم که از بیماری کزاز تلف شد. گاو زایمان سختی داشت و دامپزشک ما گفت که احتمالاً بیماری کزاز از طریق رحم منتقل شده است. من همیشه فکر می کردم که بیماری کزاز در ارتباط با زخم اتفاق می افتد. آیا ما باید گاوهای خود را مانند برخی دیگر و مثل اسب های خود در گذشته بر علیه بیماری کزاز واکسینه کنیم؟
بیماری کزاز در گاو بسیار نادر است، به خصوص در مقایسه با اسب که بسیار حساس به بیماری بوده و همیشه باید بر علیه آن واکسینه شوند. در بیشتر موارد بیماری کزاز در گاوها تحت تأثیر بیماری عفونت رحم (متریت) اتفاق می افتد. اگرچه تنها یک درصد ناچیز از تمام سخت زایی ها، جفت ماندگی و عفونت های رحمی به سمت وقوع کزاز می روند، ضایعات ایجاد شده در اثر سخت زایی و محیط بی هوازی که توسط عفونت رحمی پس از زایمان اتفاق می افتند، به عامل بیماری زای (کلستریدیوم تتانی) اجازه نفوذ می دهند و سم قوی آن علائم درمانگاهی شامل یک حالت سفت شدن، قفل شدن فک ها و مرگ احتمالی را ایجاد می کنند.
عامل بیماری زا غالباً در محیط زندگی حیوانات اهلی وجود دارد، بنابراین اجتناب ناپذیر است که گاو در معرض آن قرار نگیرد. اما خوشبختانه همانطور که اشاره شد، به نظر می رسد که گاو نسبت به بیماری کزاز بسیار مقاوم است.
اگرچه عفونت رحم معمول ترین عامل مستعد کننده است، کزاز را می توان در ارتباط با زخم ها، به خصوص آنها که در مناطقی از بدن که گردش خون ضعیفی دارند، ایجاد می شود، مشاهده کرد. این به آن دلیل است که جریان خون خوب، با اکسیژن رسانی مناسب به یک ناحیه از بدن که دارای زخم است، احتمال ایجاد عفونت را کاهش می دهد.
غالباً موارد بیماری کزاز در ارتباط با قطع دم و اخته کردن اتفاق می افتد به خصوص وقتی که روش انتخاب شده، استفاده از کش های لاستیکی قابل ارتجاع باشد که جریان خون را به انتهای دم یا بیضه ها قطع می کنند. گاه گاهی، کزاز در یک گوساله با عفونت بند ناف نیز دیده می شود.
در دامداری هایی که اعمال جراحی با خطر بالا انجام می شود، می توان واکسیناسیون کزاز را قبل از انجام این عملیات انجام داد. در هر حال، گاوها را به صورت معمول بر علیه این بیماری واکسینه نمی کنیم. دامداری هایی که برخی اوقات مشکل دارند، احتمالاً آنهایی هستند که سطح بسیار بالایی از باکتری کلستریدیوم تتانی در خاک آنها وجود دارد و سالانه تعدادی گاو مبتلا به بیماری کزاز را دارند، آنگاه منطقی است که واکسیناسیون تمام گاوها را مورد توجه قرار دهیم.
غالباً شگفت آور است که تعداد زیادی از افراد چنین فکر می کنند که واکسن های چندگانه کلستریدی یک حفاظت اختصاصی بر علیه کزاز ایجاد می کنند. این واکسن ها این کار را نمی کنند. وقتی یک حیوان علائم درمانگاهی را نشان داد، درمان بسیار سخت خواهد بود، اگرچه در مراحل اولیه، امکان نجات گوساله، تلیسه یا گاو با درمان های تهاجمی وجود دارد. به دلیل قفل شدن فک ها، درمان نفخ ایجاد شده در گاو مبتلا به بیماری کزاز بسیار سخت خواهد بود، مگر با جاگذاری یک تروکار یا باز کردن یک منفذ مستقیم در شکمبه. حتی با درمان های موضعی و عمومی تهاجمی، نتیجۀ بیماری اگر زمین گیری گاو اتفاق بیفتد، مرگ دام است.