قیمت پائین شیر و هزینه های بالای خوراک، گاوداران را به جستجوی جایگزین هایی برای افزایش بازده خوراک گاو شیری مجبور کرده است. علوفه به طور کلی ارزان ترین منابع انرژی هستند. به هر حال بازده تبدیل علوفه به شیر به واسطه هضم پذیری فیبر آن محدود می شود.

هضم پذیری کل جیره به طور کلی در بهترین شرایط کمتر از 65 درصد می باشد. آنزیم های تجزیه کننده فیبر که به بخشی از علوفه جیره اضافه می شود به عنوان یک روش ثانویه برای افزایش انرژی قابل دسترس به بازار افزودنی خوراک ارائه شد.

آنزیم های خوراکی شکمبه آنهایی هستند که بخش های اصلی فیبر علوفه (سلولز و همی سلولز) را تجزیه می کنند و در اصل آنها اغلب قارچ و باکتری هستند. محصولات آنزیمی در بخش های مختلف جیره از جمله علوفه، کنسانتره یا TMR کامل (در شکل جامد یا مایع) به کار می روند و استفاده از آنها به گاوداران این امکان را می دهد که جیره های با علوفه بالا به دام بخورانند بدون اینکه مصرف انرژی و تولید شیر را به خطر بیاندازند.

آنچه تاکنون آموخته ایم

واکنش ها نسبت به افزودن آنزیم های تجزیه کننده فیبر به جیره گاو شیری متغیر می باشد. برخی از این تفاوت ها را می توان بواسطه طرح اولیه اکثر آنزیم های تجاری با استفاده های غیرخوراکی توجیه نمود. استفاده از آنها در جیره به دلیل قیمت بالای آنها در گذشته، واکنش غیرمنسجم و پتانسیل سایر تکنولوژی های موجود برای بهبود عملکرد بازدهی خوراک گاو شیری نسبتا کم بود.

برخی از محققین این تأثیر را به افزایش خوش خوراکی علوفه که در نتیجه آزاد شدن قند آنزیم ها است و برخی دیگر به تجزیه بیشتر فیبر در شکمبه، افزایش عبور ذرات خوراک و کاهش پرشدگی شکمبه و در نتیجه افزایش مصرف خوراک و افزایش بازدهی خوراک گاو شیری نسبت می دهند.

صرف نظر از نوع مکانیسم بیولوژی، تأثیرات مثبت آن بر افزایش مصرف خوراک از 1.08 تا 3.17 کیلوگرم در روز مشاهده شده است. به هر حال به نظر می رسد که واکنش تمامی گاوها یکسان نیست و به طور ویژه ای به روزهای شیردهی بستگی دارد.

گاوهایی که در اوایل شیردهی هستند به ویژه بین هفته های سوم و هفتم، نسبت به آنزیم های تجزیه کننده فیبر واکنش بهتری دارند. گاوهایی که در ابتدای شیردهی هستند به انرژی بیشتری نیاز دارند در نتیجه افزایش هضم پذیری فیبر و جذب بیشتر به رفع نیازهای آنها کمک می کند.

به طور واضح در گاوهای اواخر شیردهی که مصرف TMR برای رفع انرژی مورد نیاز آنها کافی است، افزودن آنزیم مورد نیاز نمی باشد.

خوراک بیشتر، تولید شیر بیشتر

افزایش بهره گیری از مواد مغذی برای رسیدن به تولید شیر سودآور در هر گاو، یک عامل کلیدی می باشد. برداشت های مختلفی از رویکرد قدیمی در جهت افزایش مصرف خوراک وجود دارد. مصرف بهینه ای برای رسیدن به یک هدف مشخص تولیدی که آن را بازده خوراکی می نامند وجود دارد. چندین عامل بر این بازده تأثیرگذارند که عبارتند از: روزهای شیردهی، سن شیردهی و دفعات شیردهی، نیازهای آبستنی، افزایش وزن بدن، هضم پذیری جیره، افزایش تخمیر شکمبه، تنش گرمایی و سرمایی بیش از حد، افزودنی های خوراک و استفاده از هورمون رشد.

به هر حال اکثر تحقیقات اخیر عنوان می کنند که هضم پذیری TMR بهترین پیشگو برای بازدهی خوراک گاو شیری است. با توجه به این مسئله می توان انتظار داشت که سود آنزیم های تجزیه کننده فیبر  به توانایی اثرگذاری آنها بر افزایش تولید شیر حداقل با همان میزان خوراک بستگی دارد.

به هر حال واکنش تمامی گاوهایی که به آنها آنزیم های تجزیه کننده فیبر خورانده می شود در تولید شیر یکسان نیست. فقط در 8 تحقیق از میان 27 آزمایش، افزایش تولید شیر در گاوها گزارش داده شد. از میان تحقیقاتی که نتایج آنها مثبت بود، میانگین افزایش تولید شیر، 2.5 کیلوگرم بود که این افزایش در دامنه 1.18 تا 6.3 کیلوگرم قرار داشت. هنگامی که داده های 20 تحقیق را که در آن آنزیم های تجزیه کننده خوراک به TMR اضافه شد جمع آوری کردیم مشاهده شد که افزایش مصرف خوراک و تولید شیر به ترتیب 2.3 و 2.6 کیلوگرم در روز بود. واکنش گاوها به مقدار مصرف و نوع آنزیم و همچنین شیوه استفاده آنها در TMR بستگی دارد.

و اما در مورد ترکیبات؟

بر اساس 19 آزمایش انجام شده بر روی آنزیم های تجزیه کننده فیبر، چربی شیر فقط در سه مورد از این آزمایش ها افزایش نیافته است. در یکی از آزمایش ها دیده شد که چربی کل بیشتر در نتیجه تولید بیشتر شیر بود. در آزمایش های دیگری که در دانشگاه ایالت داکوتای جنوبی صورت گرفت مشخص شد که چربی شیر گاوهایی که به آنها علوفه های حاوی آنزیم خورانده شد، صرف نظر از دوز آنزیم و مرحله شیردهی، بیشتر بود.

به منظور فهم علت اینکه چرا اینگونه آنزیم ها به تولید چربی شیر بیشتر منجر می شوند، اهمیت دارد که به چگونگی ساخت چربی پی ببریم. اسیدهای چرب در گردش (از مبدأ جیره و سوخت و ساز چربی بدن) و چربی ساخته شده از نشاسته در غده های پستانی گاو، دو عامل اصلی هستند که به ساخت چربی شیر کمک می کنند. اسیدهای چرب، اسید استیک تولید شده طی تخمیر شکمبه ای و شکلی از بوتیرات تولید شده در دیواره های شکمبه، عناصر اصلی ساخت چربی شیر از منبع نشاسته هستند.

نحوه ای که آنزیم های تجزیه کننده فیبر بر این ساخت چربی اثر می گذارند هنوز در دست بررسی است. اگرچه شکستن فیبر باعث می شود میزان کل اسیدهای چرب فرار (به خصوص استات) در شکمبه بیشتر شود. البته در همه آزمایش ها این نتیجه یکسان نیست. در حقیقت در اکثر مطالعات انجام شده فقط در 4 آزمایش مشاهده شد که آنزیم های تجزیه کننده فیبر خوراک به تولید پروتئین بیشتر شیر منجر شد. در تحقیق دیگری که در دانشگاه داکوتای جنوبی انجام شد، افزایش غلظت پروتئین شیر گزارش داده شد اما در میزان کل تولید پروتئین افزایشی مشاهده نشد. میزان واکنش تولید بیشتر پروتئین کل شیر متغیر بوده است و در دامنه 7.3 درصد تا 27 درصد قرار دارد. این در نتیجه تولید بالاتر شیر و یا تعامل آن با غلظت پروتئین شیر می باشد.

در رابطه با این که در چه مرحله ای از شیردهی، گاوها نسبت به آنزیم های تجزیه کننده فیبر خوراک واکنش بهتری دارند، اکثر آزمایش ها نشان می دهد که آنها در اوایل شیردهی و در اواخر دوره اوج تولید شیر تأثیرپذیری بیشتری دارند.

محققین پیش بینی می کنند که بالا رفتن بازده ساخت پروتئین میکروبی در شکمبه باعث می شود که مقدار بیشتری از آن به روده برسد. آشکار است که افزودنی های خوراکی، انرژی قابل تخمیر در شکمبه را افزایش می دهند و متعاقبا تولید پروتئین میکروبی را افزایش می دهد در نتیجه مقدار بیشتری از این پروتئین به دوازدهه گاو می رسد.

هزینه های بالای تولید، به همراه در دسترس بودن محصولات آنزیمی جدیدتر، تمایل به ایجاد فرصت در استفاده از اینگونه آنزیم ها به عنوان افزودنی خوراک در جیره گاوهای شیری را تجدید کرده است. حجم بازار آنزیم های خوراکی در طی دهه اول قرن 21 چهار برابر شده است. از این گونه آنزیم ها در گونه های دیگر مانند طیور و خوک به طور گسترده استفاده می شود ولی استفاده از آنها در بازار نشخوار کنندگان در مرحله اولیه باقیمانده است.

نتیجه بخش بودن، قیمت، شرایط کلی اقتصاد صنعت گاو شیری ، سرانجام مشخص می کند که آیا استفاده از افزودنی های آنزیمی خوراک برای افزایش بازدهی خوراک گاو شیری به یک فعالیت رایج تبدیل شود یا خیر؟

منبع: نشریه صنعت گاو شیری ، هوردز دیری من (شرکت تعاونی وحدت)

اگر از محصولات تولیدی دستچین استفاده می کنید می توانید از مشاوره و اطلاعات کارشناسان ما بهره مند شوید: (کلیک کنید)

برای مشاهده اطلاعات انواع خوراک دام سنگین اینجا کلیک کنید  کنسانتره گاو شیری ، کنسانتره گاو انتظار زایش ، کنسانتره گاو پرواری ، کنسانتره استار گوساله