قیمت پائین شیر و هزینه‌‌‌های بالای خوراک، گاوداران را به جستجوی جایگزین هایی برای افزایش بازدهی خوراک گاو شیری مجبور کرده است. علوفه به طور کلی ارزان ترین منابع انرژی هستند. به هر حال بازده تبدیل علوفه به شیر به واسطه هضم پذیری فیبر آن محدود می‌شود.

هضم پذیری کل جیره به طور کلی در بهترین شرایط کمتر از 65 درصد می‌باشد. آنزیم‌‌‌های تجزیه کننده فیبر که به بخشی از علوفه جیره اضافه می‌شود به عنوان یک روش ثانویه برای افزایش انرژی قابل دسترس به بازار افزودنی‌‌‌های خوراک دام ارائه شده است.

آنزیم‌‌‌های تجزیه کننده فیبر که به بخشی از علوفه جیره اضافه می‌شود به عنوان یک روش ثانویه برای افزایش انرژی قابل دسترس به بازار افزودنی‌‌‌های خوراک دام  و در نتیجه افزایش بازدهی خوراک گاو شیری ارائه شده است.

آنزیم‌‌‌های خوراکی شکمبه آنهایی هستند که بخش‌‌‌های اصلی فیبر علوفه (سلولز و همی‌سلولز) را تجزیه می‌کنند و در اصل آنها اغلب قارچ و باکتری هستند. محصولات آنزیمی‌در بخش‌‌‌های مختلف جیره از جمله علوفه، کنسانتره یا TMR کامل (در شکل جامد یا مایع) به کار می‌روند و استفاده از آنها به گاوداران این امکان را می‌دهد که جیره‌‌‌های با علوفه بالا به دام بخورانند بدون اینکه مصرف انرژی و تولید شیر را به خطر بیاندازند.

بازدهی خوراک گاو شیری، آنچه تاکنون آموخته ایم

واکنش‌ها نسبت به افزودن آنزیم‌‌‌های تجزیه کننده فیبر به جیره گاو شیری متغیر می‌باشد. برخی از این تفاوت‌ها را می‌توان بواسطه طرح اولیه اکثر آنزیم‌‌‌های تجاری با استفاده‌‌‌های غیرخوراکی توجیه نمود. استفاده از آنها در جیره به دلیل قیمت بالای آنها در گذشته، واکنش غیرمنسجم و پتانسیل سایر تکنولوژی‌‌‌های موجود برای بهبود عملکرد بازدهی خوراک دام گاو شیری نسبتا کم بود.

برخی از محققین این تأثیر را به افزایش خوش خوراکی علوفه که در نتیجه آزاد شدن قند آنزیم‌ها است و برخی دیگر به تجزیه بیشتر فیبر در شکمبه، افزایش عبور ذرات خوراک و کاهش پرشدگی شکمبه و در نتیجه افزایش مصرف خوراک دام و افزایش بازدهی خوراک گاو شیری نسبت می‌دهند.

صرف نظر از نوع مکانیسم بیولوژی، تأثیرات مثبت آن بر افزایش مصرف خوراک دام از 1.08 تا 3.17 کیلوگرم در روز مشاهده شده است. به هر حال به نظر می‌رسد که واکنش تمامی‌گاوها یکسان نیست و به طور ویژه ای به روزهای شیردهی بستگی دارد.

گاوهایی که در اوایل شیردهی هستند به ویژه بین هفته‌‌‌های سوم و هفتم، نسبت به آنزیم‌‌‌های تجزیه کننده فیبر واکنش بهتری دارند. گاوهایی که در ابتدای شیردهی هستند به انرژی بیشتری نیاز دارند در نتیجه افزایش هضم پذیری فیبر و جذب بیشتر به رفع نیازهای آنها کمک می‌کند.

به طور واضح در گاوهای اواخر شیردهی که مصرف TMR برای رفع انرژی مورد نیاز آنها کافی است، افزودن آنزیم مورد نیاز نمی‌باشد.

بازدهی خوراک گاو شیری، خوراک دام بیشتر، تولید شیر بیشتر

افزایش بهره گیری از مواد مغذی برای رسیدن به تولید شیر سودآور در هر گاو، یک عامل کلیدی می‌باشد. برداشت‌‌‌های مختلفی از رویکرد قدیمی‌در جهت افزایش مصرف خوراک دام وجود دارد. مصرف بهینه ای برای رسیدن به یک هدف مشخص تولیدی که آن را بازده خوراکی می‌نامند وجود دارد. چندین عامل بر این بازده تأثیرگذارند که عبارتند از: روزهای شیردهی، سن شیردهی و دفعات شیردهی، نیازهای آبستنی، افزایش وزن بدن، هضم پذیری جیره، افزایش تخمیر شکمبه، تنش گرمایی و سرمایی بیش از حد، افزودنی‌‌‌های خوراک دام و استفاده از هورمون رشد.

به هر حال اکثر تحقیقات اخیر عنوان می‌کنند که هضم پذیری TMR بهترین پیشگو برای بازدهی خوراک گاو شیری است. با توجه به این مسئله می‌توان انتظار داشت که سود آنزیم‌‌‌های تجزیه کننده فیبر  به توانایی اثرگذاری آنها بر افزایش تولید شیر حداقل با همان میزان خوراک دام بستگی دارد.

به هر حال واکنش تمامی‌گاوهایی که به آنها آنزیم‌‌‌های تجزیه کننده فیبر خورانده می‌شود در تولید شیر یکسان نیست. فقط در 8 تحقیق از میان 27 آزمایش، افزایش تولید شیر در گاوها گزارش داده شد. از میان تحقیقاتی که نتایج آنها مثبت بود، میانگین افزایش تولید شیر، 2.5 کیلوگرم بود که این افزایش در دامنه 1.18 تا 6.3 کیلوگرم قرار داشت. هنگامی‌که داده‌‌‌های 20 تحقیق را که در آن آنزیم‌‌‌های تجزیه کننده خوراک به TMR اضافه شد جمع آوری کردیم مشاهده شد که افزایش مصرف خوراک دام و تولید شیر به ترتیب 2.3 و 2.6 کیلوگرم در روز بود. واکنش گاوها به مقدار مصرف و نوع آنزیم و همچنین شیوه استفاده آنها در TMR بستگی دارد.

چندین عامل بر بازدهی خوراک گاو شیری تأثیرگذارند که عبارتند از: روزهای شیردهی، سن شیردهی و دفعات شیردهی، نیازهای آبستنی، افزایش وزن بدن، هضم پذیری جیره، افزایش تخمیر شکمبه، تنش گرمایی و سرمایی بیش از حد، افزودنی‌‌‌های خوراک دام و استفاده از هورمون رشد.

بازدهی خوراک گاو شیری، ترکیبات خوراک دام

بر اساس 19 آزمایش انجام شده بر روی آنزیم‌‌‌های تجزیه کننده فیبر، چربی شیر فقط در سه مورد از این آزمایش‌ها افزایش نیافته است. در یکی از آزمایش‌ها دیده شد که چربی کل بیشتر در نتیجه تولید بیشتر شیر بود. در آزمایش‌‌‌های دیگری که در دانشگاه ایالت داکوتای جنوبی صورت گرفت مشخص شد که چربی شیر گاوهایی که به آنها علوفه‌‌‌های حاوی آنزیم خورانده شد، صرف نظر از دوز آنزیم و مرحله شیردهی، بیشتر بود.

به منظور فهم علت اینکه چرا اینگونه آنزیم‌ها به تولید چربی شیر بیشتر منجر می‌شوند، اهمیت دارد که به چگونگی ساخت چربی پی ببریم. اسیدهای چرب در گردش (از مبدأ جیره و سوخت و ساز چربی بدن) و چربی ساخته شده از نشاسته در غده‌‌‌های پستانی گاو، دو عامل اصلی هستند که به ساخت چربی شیر کمک می‌کنند. اسیدهای چرب، اسید استیک تولید شده طی تخمیر شکمبه ای و شکلی از بوتیرات تولید شده در دیواره‌‌‌های شکمبه، عناصر اصلی ساخت چربی شیر از منبع نشاسته هستند.

نحوه ای که آنزیم‌‌‌های تجزیه کننده فیبر بر این ساخت چربی اثر می‌گذارند هنوز در دست بررسی است. اگرچه شکستن فیبر باعث می‌شود میزان کل اسیدهای چرب فرار (به خصوص استات) در شکمبه بیشتر شود. البته در همه آزمایش‌ها این نتیجه یکسان نیست. در حقیقت در اکثر مطالعات انجام شده فقط در 4 آزمایش مشاهده شد که آنزیم‌‌‌های تجزیه کننده فیبر خوراک دام به تولید پروتئین بیشتر شیر منجر شد. در تحقیق دیگری که در دانشگاه داکوتای جنوبی انجام شد، افزایش غلظت پروتئین شیر گزارش داده شد اما در میزان کل تولید پروتئین افزایشی مشاهده نشد. میزان واکنش تولید بیشتر پروتئین کل شیر متغیر بوده است و در دامنه 7.3 درصد تا 27 درصد قرار دارد. این در نتیجه تولید بالاتر شیر و یا تعامل آن با غلظت پروتئین شیر می‌باشد.

در رابطه با این که در چه مرحله ای از شیردهی، گاوها نسبت به آنزیم‌‌‌های تجزیه کننده فیبر خوراک دام واکنش بهتری دارند، اکثر آزمایش‌ها نشان می‌دهد که آنها در اوایل شیردهی و در اواخر دوره اوج تولید شیر تأثیرپذیری بیشتری دارند.

آشکار است که افزودنی‌‌‌های خوراک دام، انرژی قابل تخمیر در شکمبه را افزایش می‌دهند و متعاقبا تولید پروتئین میکروبی را افزایش می‌دهد در نتیجه مقدار بیشتری از این پروتئین به دوازدهه گاو رسیده و بازدهی خوراک گاو شیری افزایش می‌یابد.

محققین پیش بینی می‌کنند که بالا رفتن بازده ساخت پروتئین میکروبی در شکمبه باعث می‌شود که مقدار بیشتری از آن به روده برسد. آشکار است که افزودنی‌‌‌های خوراک دام، انرژی قابل تخمیر در شکمبه را افزایش می‌دهند و متعاقبا تولید پروتئین میکروبی را افزایش می‌دهد در نتیجه مقدار بیشتری از این پروتئین به دوازدهه گاو می‌رسد.

هزینه‌‌‌های بالای تولید، به همراه در دسترس بودن محصولات آنزیمی‌جدیدتر، تمایل به ایجاد فرصت در استفاده از اینگونه آنزیم‌ها به عنوان افزودنی خوراک دام در جیره گاوهای شیری را تجدید کرده است. حجم بازار آنزیم‌‌‌های خوراکی در طی دهه اول قرن 21 چهار برابر شده است. از این گونه آنزیم‌ها در گونه‌‌‌های دیگر مانند طیور و خوک به طور گسترده استفاده می‌شود ولی استفاده از آنها در بازار نشخوار کنندگان در مرحله اولیه باقیمانده است.

نتیجه بخش بودن، قیمت، شرایط کلی اقتصاد صنعت گاو شیری، سرانجام مشخص می‌کند که آیا استفاده از افزودنی‌‌‌های آنزیمی‌خوراک دام برای افزایش بازدهی خوراک گاو شیری به یک فعالیت رایج تبدیل شود یا خیر؟

منبع: نشریه صنعت گاو شیری، هوردز دیری من (شرکت تعاونی وحدت)

اگر از خوراک دام تولیدی دستچین استفاده می‌کنید می‌توانید از مشاوره و اطلاعات کارشناسان ما بهره مند شوید: (کلیک کنید)

برای مشاهده اطلاعات انواع خوراک دام سنگین اینجا کلیک کنید  کنسانتره گاو شیری، کنسانتره گاو انتظار زایش، کنسانتره گاو پرواری، کنسانتره استارتر گوساله