بیش از یک دهه است که گاودارها به استفاده از سیستم شیردوش خودکار روی آورده اند. در این سیستم، گاوها هستند که تصمیم می گیرند چند بار در روز دوشیده شوند. دفعات دوشش برای گله های رباتیک پربازده، به طور میانگین 3 بار در روز است.
در اوایل دوره شیردهی، برخی از گاوها ممکن است 5 تا 6 بار در روز دوشیده شوند ولی در انتهای شیردهی دفعات دوشش ممکن است به کمتر از 2 بار در روز کاهش یابد. خوراک (پلت) است که گاوها را به رفتن به سیستم شیردوش تشویق می کند، نه فشار پستان یا نیاز به دوشیده شدن. گاوهای اواخر شیردهی خوراک کمتری در سیستم خودکار دریافت می کنند در نتیجه تمایل کمتری برای رفتن به سیستم شیردوشی دارند. گاوها باید 3 کار انجام دهند:
- ایستادن برای دوشیده شدن
- ایستادن برای خوراک خوردن
- صرف کردن بقیه زمان روز برای نشخوار و شیر تولید کردن
نتیجه یک تحقیق نشان داد که گاوهایی که 2 بار در روز دوشیده می شدند بیش از 14 ساعت در روز دراز می کشیدند که بیشتر آن زمان را نشخوار می کردند.
پاسخ گاوها به تعداد دفعات بیشتر شیردوشی در اوایل دوره شیردهی، افزایش زمان قرار دادن بافت پستان روی بستر است. می دانیم که منحنی دوشش گاوهایی که تا روز 21 (بعد از زایش در گله های رباتیک) 3 بار دوشیده می شدند نسبت به آنهایی که کمتر دوشیده می شدند، دارای منحنی دوشش یکنواخت تری می باشند.
در یک گله که گاوها 2 بار در روز دوشیده میشوند و میانگین تولید آن 42 لیتر شیر در روز است، تولید در برخی از گاوها به 70 لیتر هم می رسد. در این گله اگر گاوها 3 بار در روز دوشیده شوند تولید شیر آنها حتی بیشتر هم خواهد شد.
در یک گاوداری، گاوها 3 بار در روز دوشیده می شدند و میانگین تولید اکثر گاوها 25 و 28 لیتر در روز بود. در این گله گاوهای تازه زا 4 بار دوشیده می شدند و این کار با برگرداندن گاوهای تازه زا به شیردوش در انتهای یکی از دوشش ها انجام می شد. دوشش خیلی طول می کشید و کارکنان شیردوشی خیلی خسته می شدند و کار خود را به خوبی انجام نمی دادند. به مدیریت این گاوداری توصیه گردید که کارکنان روش 2 بار دوشش را انجام دهند و نوبت های دوشش را طوری تنظیم کنند که هر گروه دوشش نیمی از گاوها را در نوبت های صبح و عصر انجام دهد. مالکان در ابتدا مخالف این ایده بودند و معتقد بودند که بر تولید شیر تأثیر منفی دارد ولی در عمل متوجه شدند که بر تولید هیچ تأثیر منفی ندارد. به این ترتیب گاوها آسایش بیشتری پیدا کردند زیرا زمان کمتری برای جا به جایی آنها به سالن شیردوشی و ایستادن صرف می شد.
در بعضی گاوداری ها گاوهای پرتولید را تا روز 100 شیردهی 3 بار در روز می دوشند و مابقی روزهای شیردهی، گاوها 2 بار در روز دوشیده می شوند. در کشور نیوزیلند، برخی از گاودارها دفعات دوشش را هنگامی که گاوها آبستن می شدند به 1 بار در روز کاهش دادند. آنها متوجه شدند که کاهش تولید تقریباً 15 درصد می باشد.
در بعضی از گله های چینی با میانگین تولید شیر 30 لیتر، گاوها 4 بار در روز دوشیده می شوند.
آنچه ما دریافته ایم این است که 3 بار دوشش در روز، تولید شیر گاوها را 10 درصد و تلیسه ها را تا 15 درصد می تواند افزایش می دهد ولی داده های علمی کمی برای سودمند بودن تعداد بالاتر یا 4 بار دوشش در روز وجود دارد. اکثر اطلاعات ما از گزارش های گذشتگان است. واقعیت این است که همه جوانب یک گاوداری باید با دقت مورد برسی قرار گیرند. ما هنوز نمی دانیم چند بار دوشش باید در روز انجام شود. نمی توان یک رویکرد خاص را به گله ها توصیه کرد و هر گله روش منحصر به فرد خود را باید داشته باشد. اطلاعات مدیریت شیردوشی از طریق تحلیل هزینه نیروی کار و عملکرد باید توسط هر مدیر گاوداری مورد توجه قرار گیرد. بعضی از مواقع ما از روش سایر گاوداری ها بدون دانستن علت و مزیت آن کپی برداری می کنیم.
مزارع پرورش گاو شیری همانند مراکز پرورش سایر دام ها توسط مشتری ها و گروه های طرفدار آسایش دام، به شدت زیر ذره بین هستند. ما باید مطمئن شویم که هر کاری انجام می دهیم به نفع گاو، مشتری و گاودار است.
