تولید شیر گاوداری در گرو در دسترس بودن آب با کیفیت به مقدار زیاد است
در دسترس بودن مقدار زیادی آب باکیفیت برای گاوها، ارزانترین شیوه مدیریتی در گاوداری های مناطقی است که با فرا رسیدن تنش گرمایی تابستان، چالش های کاهش مصرف خوراک دام ، کاهش عملکرد تولیدمثلی و کاهش میزان شیر تولیدی در آنها ظاهر می شود. هر گاودار باید دو سئوال زیر را مورد توجه قرار دهد:
آیا میانگین اندازه گله و تولید شیر گاوداری در طی 10 سال گذشته افزایش یافته است؟
آخرین زمانی که آبشخور بیشتر (یا بزرگتر) در گاوداری ساخته شد چه موقعی بود؟
جهت تولید شیر گاوداری گاوها به مقدار زیادی آب آشامیدنی نیاز دارند
متأسفانه، هیچ رقم ثابتی برای میانگین مصرف آب که مناسب همه گاوها در همه گاوداری ها و در همه زمان ها باشد، وجود ندارد. عوامل متعددی وجود دارند که باعث می شوند مصرف آب در گاوداری متفاوت باشد که این عوامل عبارتند از: فصل، ساعت های روز، نوع جایگاه، تعداد و اندازه و موقعیت آبشخور، وضعیت آب و هوا، مرحله شیردهی، میزان تولید شیر و خود گاو. این عوامل دلایل متغیر بودن مصرف آب توسط گاو می باشند.
موضوعی که بر سر آن توافق شده است این است که 80 درصد نیاز گاوها به آب از طریق نوشیدن آب تأمین می شود (که مصرف آب آزاد یا FWI نامیده می شود)، تقریباً بقیه نیاز گاو به آب از طریق رطوبت خوراک دام تأمین می شود.
محققین در برخی از تحقیقات تخمین زده اند که گاوهای دوشا به ازای هر کیلوگرم تولید شیر به 2 تا 2.26 لیتر آب (نه فقط نوشیدن) نیاز دارند. اگر این ارقام درست باشد، دلالت بر نیاز زیاد گاوداری ها به آب می باشد.
برای مثال، یک گاو که 34 کیلوگرم شیر در روز تولید می کند به 121 تا 136 لیتر آب آزاد نیاز دارد و برای گاوی که 68 کیلوگرم شیر تولید می کند، این رقم بسیار زیاد است. بنابراین، داشتن تعداد آبشخورهای ثابت و با اندازه یکسان در بهاربندهای گاوهای پرشیر و کم شیر ولی با تعداد یکسان گاو، یک اشتباه بزرگ است.
با توجه به تحقیق انجام شده در 5 گاوداری، مصرف آب گاوها با توجه به مرحله شیردهی نیز متفاوت است. مشخص شد که گاوهای اوایل شیردهی در روز میزان 109 تا 132 لیتر آب مصرف می کنند، در حالی که گاوهای اواخر دوره شیردهی در روز میزان 94 تا 106 لیتر آب مصرف می کنند.
در گاوداری هایی که در مناطق گرم تر و خشک تر واقع شده اند، مصرف آب باید نسبت به گاوداری های مجهز به فری استال بیشتر باشد و تخمین زده می شود که مصرف کل آب گاوهای دوشا در این گاوداری ها روزانه 113 تا 119 لیتر باشد.
کاهش مصرف آب توسط گاو به کاهش مصرف خوراک و کاهش تولید شیر منجر می شود
کاهش مصرف آب، بازده گاو را کاهش می دهد. با توجه به نتایج تحقیقات می توان نتیجه گرفت که کاهش فقط مقدار کمی در مصرف آب می تواند مصرف روزانه خوراک دام را به میزان 0.45 تا 0.99 کیلوگرم و تولید شیر روزانه را به میزان 0.90 تا 2.26 کیلوگرم به ازای هر گاو کاهش دهد. کاهش بیشتر مصرف آب عواقب بدتری نیز به همراه دارد. کاهش شدید در مصرف آب مصرفی گاو می تواند تأثیر عمیقی بر تولیدمثل و رفتار تغذیه ای گاو داشته باشد.
بیشترین میزان مصرف آب بعد از خوراک خوردن و شیردهی می باشد
تعداد دفعات و مدت زمانی که گاوها در روز آب می خورند، در تحقیقات انجام شده متفاوت است. تخمین زده شده که گاوها به طور کل 25 دقیقه در روز آب می خورند، اگر نرخ پرشدن آبشخور در حد طبیعی باشد. سرعت پائین پر شدن آبشخور باعث می شود گاوها به مدت طولانی تری منتظر باشند.
محققین به طور مکرر به این نتیجه رسیده اند که آب خوردن گاوها به میزان زیادی با مصرف خوراک دام و میزان تولید شیر همبستگی دارد. یک متخصص مرکز ترویجی در سال 2001 متوجه شد که اگر در راهروی خروجی سالن شیردوشی آبشخور وجود داشته باشد، گاوها 8 تا 10 درصد کل آب مورد نیاز روزانه خود را آنجا مصرف می کنند. در یک تحقیق دیگر در سال 2008 نشان داده شد که 75 درصد از گاوها طی دو ساعت بعد از شیردوشی به آبشخور مراجعه می کنند.
تحقیقات دیگری نشان داد که گاوها طی 15 دقیقه بعد از خوردن خوراک دام آب می خورند. اگر چه در تابستان این مدت زمان به 6.5 دقیقه می رسد.
معمولاً گاوها در اواخر شب آب نمی نوشند. در تحقیق سال 2008 مشخص شد که فقط 10 درصد از گاوها در فاصله زمانی 10 شب تا 5 صبح به آبشخور می روند در حالی که مصرف آب روزانه در 75 درصد از گاوها در فاصله زمانی 6 صبح و 7 عصر می باشد. این درصدها در دیگر تحقیقات بیشتر است.
نیاز گاوها به آب در تابستان افزایش می یابد
در تابستان، دفعات مراجعه به آبشخور و میزان مصرف آب گاو ها بیشتر است. یک تحقیق در زمینه رفتار آب خوردن گاو ها در فصل های مختلف نشان داد که دفعات مراجعه روزانه گاوها به آبشخور در زمستان 8.15 دفعه و در تابستان 16.10 دفعه می باشد. دیگر تحقیقات نشان دادند که گاوها در تابستان 25 تا 50 درصد آب بیشتری می خورند. همچنین نتیجه تحقیقات نشان داده است که در تابستان گاوهایی که در مکان های باز نگهداری می شوند به صورت گروهی به آبشخور هجوم می برند. به خصوص در اواخر بعد از ظهر که دمای هوا کاهش می یابد و آب آبشخور خنک می شود این عمل تشدید می شود.
وجود فضای کافی برای آبشخور ضروری است
بسیار اهمیت دارد که فضای آبشخور کافی برای تمامی گاوها وجود داشته باشد تا آنها بتوانند به موقع بعد از شیردوشی و خوراک خوردن به آب دسترسی داشته باشند. بالا بودن تراکم دام مضر است زیرا باعث کاهش دسترسی به آب و همچنین مصرف آب می شود.
اندازه توصیه شده برای فضای خطی آبشخور به ازای هر گاو 5 تا 7.6 سانتیمتر است ولی گاودارها ممکن است فضای 7.6 تا 10.16 سانتیمتر را برای آبشخورهایی که سایبان ندارند مد نظر قرار دهند. به طور اساسی طراحی آبشخور باید به گونه ای باشد که 75 درصد از گاوها در طی 60 دقیقه بتوانند آب بخورند.
آبشخور باید نزدیک سالن شیردوشی باشد
دسترسی آسان و فراوان به آب برای گاوها باید در اولویت بالایی قرار داشته باشد. به طور کلی آبشخور نباید بیشتر از 90 متر از آخورها فاصله داشته باشد.
برخی از گاوداری ها آبشخور را در امتداد دیوارهای داخلی سالن شیردوش های پارالل قرار داده اند تا دام چند ثانیه بعد از اینکه از استال دوشش خارج شد به آب دسترسی داشته باشد. هشدار داده شده است که گاوها ممکن است سر آبشخور تجمع کنند یا معطل شوند که ممکن است برای گروه بعدی دوشش اختلال ایجاد کنند، به خصوص اگر فضای خروجی به طور کامل عریض نباشد.
گزینه دیگر، قرار دادن آبشخور در امتداد گذر خروج از سالن شیردوش می باشد. توصیه می شود که همانند فضای آخور، آبشخور نباید بیشتر از 90 متر از سکوی شیردوشی فاصله داشته باشد و فاصله باید به گونه ای باشد که دام 5 دقیقه بعد از خارج شدن از سالن شیردوش بتواند آب بخورد با فرض اینکه سرعت راه رفتن عادی باشد و بر سر راه، مانع های کمی وجود داشته باشد.
گاودارهایی که نمی توانند به فاصله 90 متر بعد از سالن شیردوشی، آبشخور قرار دهند، باید قرار دادن آبشخور اضافی نزدیک ورودی جایگاه را مد نظر قرار دهند.