تغذیه با موننسین و تأثیر آن بر تولیدمثل و سلامت گاو شیری
در یک سلسله تحقیق، تغذیه با موننسین در گاو شیری و تأثیر آن بر سوخت و ساز، عملکرد تولیدمثلی و سلامت گاو شیری مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به تمام مطالعات انجام شده، تغذیه با موننسین درصد ابتلا به کتوز و جابه جایی شیردان را کاهش داد و هیچ تأثیری بر درصد ابتلا به تب شیر، لنگش، سخت زایی، جفت ماندگی و یا عفونت رحمی نداشت. تغذیه با موننسین همچنین بر اولین تلقیح به ازای آبستنی یا روزهای باز تا آبستنی بی تأثیر بود. با افزایش روزهای تغذیه با موننسین یا افزایش روزهای مصرف آن در دوره خشکی، درصد ابتلا به سخت زایی و جفت ماندگی افزایش یافت. مصرف موننسین به صورت کپسول کنترل شده در مقایسه با مصرف آن به صورت مخلوط با خوراک دام یا به صورت سرک، خطر بروز عفونت رحمی یا سخت زایی را کاهش داد.
موننسین به صورت انتخابی بازدارنده فعالیت باکتری های گرم مثبت از طریق غیرفعال کردن ناقلان غشایی (آنتی پورتر) می باشد. نسبت تولید اسیدهای چرب با تغذیه با موننسین تغییر می کند، به گونه ای که به افزایش تولید پروپیونات و کاهش استات و بوتیرات منجر می شود. تغییر جمعیت باکتری های شکمبه ای به افزایش بازده متابولیسم انرژی و بهبود متابولیسم نیتروژن منجر می شود. تغذیه با موننسین همچنین درصد ایجاد نفخ و میزان تولید اسید لاکتیک را کاهش می دهد.
این نتایج، مفید بودن موننسین بر سلامت گاو شیری به خصوص در اوایل شیردهی که در آن خطر ابتلا به بیماری های متابولیسمی بالا است را نشان می دهد.
از 121 آزمایش بر 9500 رأس گاو که در دسترس بودند، 28 آزمایش از 16 مطالعه، ارزش بررسی تأثیر موننسین بر سلامت و عملکرد تولیدمثل گاو را داشتند. تغذیه با موننسین در طول دوره انتقال به بهبود سلامت گاو و کاهش درصد بروز کتوز، جابه جایی شیردان و ورم پستان منجر می شود. کاهش غلظت اجسام کتونی، NEFA خون و افزایش همزمان گلوکز، یک شاخص مبتنی بر بهبود موازنه انرژی با مصرف موننسین در دوره انتقال می باشد. با این حال، تأثیر موننسین بر سخت زایی، جفت ماندگی و ورم پستان با توجه به روش مصرف و مدت زمان ارائه آن متفاوت است. مصرف طولانی مدت موننسین در دوره خشک، خطر ابتلا به سخت زایی و جفت ماندگی را افزایش می دهد. استفاده از کپسول های آزاد کننده موننسین، خطر ابتلا به جفت ماندگی و عفونت رحمی را کاهش می دهد. تغذیه با موننسین هیچ تأثیر معنی داری بر سایر شاخص های سلامتی، خطر حذف و عملکرد تولیدمثلی گاو نداشت. بهبود سلامت گاو و در عین حال، بهبود تولید شیر و کاهش مصرف ماده خشک از نتایج سودمند تغذیه با موننسین می باشند.
تغذیه با موننسین و تأثیر آن روی سوخت و ساز گاو شیرده
از حدود 59 مطالعه ای که در مورد تغذیه با موننسین انجام گردید، 30 مورد از مطالعات (با 45 تیمار) حاوی داده های متابولیکی بودند. موننسین استفاده شده در گاوهای شیرده به طور معنی داری باعث کاهش 13 درصدی در غلظت بتاهیدروکسی بوتیرات خون (BHBA)، 14 درصدی در استواستات و 7 درصدی در NEFA شد. همچنین باعث افزایش 3 درصدی در گلوکز و 6 درصدی در اوره خون گردید. تغذیه با موننسین هیچ اثری روی کلسترول، کلسیم و اوره شیر یا انسولین نداشت. تغذیه با موننسین به صورت سرک و یا به صورت کپسول کنترل شده یا به صورت مخلوط با خوراک دام اثر بیشتری روی گلوکز داشت. تأثیر موننسین روی کاهش BHBA در اوایل شیردهی و همچنین در آزمایش هایی که با پایه چرا در مرتع بود بیشتر مشاهده شد. تغذیه با موننسین تأثیر کمی روی گلوکز سرم خون در دوره قبل از زایش داشت. این یافته ها نشان می دهد با مصرف موننسین سوخت و ساز انرژی گاو بهبود می یابد.
موننسین چیست؟
موننسین یک یونوفر پلی اتیلن کربوکسیلیک تولید شده به وسیله یک گونه طبیعی از استرپتومایسس سپتا مونسس است و به گاو به صورت نمک سدیمی خوراکی ارائه می شود. یونوفرها در انتقال یون در غشاء سلول دخالت می کنند. بنابراین باعث افزایش از دست دادن انرژی در دیواره باکتری و ایجاد مرگ و میر باکتری های گرم مثبت نسبت به گرم منفی می باشند که این تغییر باعث بهبود راندمان سوخت و ساز انرژی و بهبود متابولیسم انرژی می شود و اثراتی روی قابلیت هضم شامل کاهش نفخ شکم گاو و تولید اسید لاکتیک دارد.
موننسین باعث تغییر در نسبت اسیدهای چرب فرار در شکمبه می شود و تولید پروپیونات را افزایش و بوتیرات و استات را کاهش می دهد که افزایش در پروپیونات باعث افزایش نرخ گلوکوژنیک در شکمبه می شود. اثرات موننسین گزارش شده روی کتون های سرم، BHBA، گلوکز و اوره کاملاً متناقض بود.
با مصرف موننسین BHBA کاهش می یابد که افزایش عرضه پروپیونات به کبد در گاوهای تحت تیمار می تواند علت آن باشد. تعدادی از مطالعات نشان دادند که با افزایش مصرف موننسین، غلظت اوره در خون، پلاسما و یا سرم افزایش یافت. فرض شد که این اثرات به خاطر افزایش جریان پروتئین تخریب نشده از شکمبه به روده کوچک است. با افزایش مصرف موننسین، غلظت پروپیونات شکمبه ای افزایش یافت که منجر به کاهش فراخوان چربی بدن و به احتمال زیاد کاهش ارائه چربی به کبد می شود. BHBA و NEFA همبستگی بالایی دارند، به این معنی که موننسین باعث کاهش NEFA و به طور همزمان BHBA خون می شود. کاهش چربی کبدی و تبدیل پروپیونات به گلوکز هر دو باعث افزایش در اکسیداسیون چربی و کاهش کلی در اکسیداسیون ناقص چربی می شوند که غلظت اجسام کتونی (استواستات و بتاهیدروکسی بوتیرات) را کاهش می دهد. ذخیره کمتر چربی در کبد باعث بهبود بهتر عملکرد آن شده که بخشی از توضیح برای افزایش اوره با مصرف موننسین می تواند به خاطر بهبود عملکرد کبد در تولید اوره باشد.
تغذیه با موننسین در گاوهای شیرده به طور خطی باعث کاهش BHBA، استواستات و NEFA در خون می شود و همچنین غلظت اوره، گلوکز در خون و پلاسما را افزایش می دهد.
