جایگاه نگهداری تلیسه ها در کنار تغذیه، سلامت و مدیریت تلیسه ها نقش مؤثری در پرورش سودآور تلیسه ها دارد پس نقش جایگاه تلیسه ها را نادیده نگیرید.
هنگام ساختن یا بازسازی جایگاه برای تلیسه ها اهداف این مقاله را در نظر داشته باشید. فرقی ندارد که جایگاه نگهداری گوساله ها چگونه باشد (انفرادی، هچ و یا جایگاه گروهی)، در نهایت سریع رشد می کنند و آن جایگاه دیگر برای آنها مناسب نیست. اگر جایگاه تلیسه ها ویژگی های معمول را نداشته باشد تمامی مراقبت هایی که تاکنون برای گوساله ها انجام شده است بی اثر خواهد شد.
در هر جایگاه نگهداری تلیسه ها تعداد و سن آنها را متناسب در نظر بگیرید
برای تلیسه های 2 تا 6 ماهه، یک گروه حداکثر 8 رأسی توصیه می شود. تلیسه هایی با جثه و رده سنی یکسان را در یک گروه قرار دهید و ایده آل است که حداکثر فاصله سنی بین مسن ترین تا جوانترین تلیسه، یک ماه باشد.
هرچه تلیسه ها بزرگتر می شوند، تعداد توصیه شده در گروه با توجه به شیوه مدیریتی و ساختمان تفاوت می کند. سعی کنید که تفاوت سنی را تا 4 ماه و وزن را تا 90.7 کیلوگرم محدود کنید.
دانستن تعداد تلیسه هایی که در طول سال خواهید داشت، هنگام طراحی جایگاه تلیسه ها مهم است. اندازه گله تلیسه ها به اندازه گله دوشا، فاصله زایش، نرخ گیرایی، نرخ حذف و مرگ و میر و الگوهای زایش بستگی دارد.
نوسان تعداد تلیسه ها در گله در طی سال، می تواند مشکل افزایش تراکم ایجاد کند. نتایج یک تحقیق بر روی 170 گاوداری نشان می دهد که تراکم جایگاه پیش از زایش در از گاوداری ها، حداقل در 2 ماه از سال، 125 درصد بود، تراکم دام 40 درصد از گاوداری ها، به مدت حداقل 2 ماه، 135 درصد بود و تراکم تلیسه هادر بیش از 40 درصد از گله ها در جایگاه پیش از زایش، برای مدت حداقل یک ماه، 150 درصد بود.
چنانچه این نوسان در گروه پیش از زایش اتفاق بیفتد، احتمالاً در گروه گوساله ها و تلیسه ها نیز اتفاق می افتد. بنابراین در صورت امکان، جایگاه تلیسه ها باید 25 تا 40 درصد بزرگتر باشد.
جایگاه نگهداری تلیسه ها باید به گونه ای باشد که بتواند نیاز های آنها را برآورده کند
نیاز تلیسه ها چه در ساختمان جدید و چه در ساختمان کنونی با هم یکسان است. محیطی که امکان رشد تلیسه ها را فراهم می کند دارای ویژگی هایی از قبیل مکان استراحت تمیز، خشک، راحت، دسترسی آسان به خوراک دام و آب، کف راهرو شیاردار، دسترسی به هوای تازه، کنترل باد و کوران و محافظت در برابر آب و هوای شدید می باشد.
در عین حال، گاودارها نباید افرادی را که از تلیسه ها مراقبت می کنند فراموش کنند. آنها به شرایطی نیاز دارند که بتوانند تلیسه ها را به خوبی مشاهده کنند و مکان های دسترسی مناسبی داشته باشند. خوراک دهی آسان، شیوه مدیریتی ساده، روش هایی برای جداسازی و مقید کردن دام، نظافت راحت و جمع آوری فضولات، نور مناسب و شرایط کاری امن داشته باشند.
جایگاه های با بستر فشرده یک انتخاب خوب برای تلیسه ها هستند زیرا امکان انعطاف پذیری در تراکم تلیسه ها را فراهم می کند. همچنین در صورت لزوم می توان اندازه گله در جایگاه را تغییر داد. یکی از معایب این جایگاه ها این است که به بستر ریزی زیادی نیاز دارند. 3.7 متر مربع فضای استراحت به ازای هر رأس برای نژادهای بزرگ جثه و کمی کمتر برای دام های جرسی فراهم شود. باید به خاطر داشت که این فضای استراحت شامل فضای آخور یا آبشخور نمی باشد. چنانچه امکان پذیر است، در مواردی که تراکم تلیسه ها زیاد است جایگاه های بزرگتری در نظر گرفته شوند.
در فری استال ها، از فضای ساختمان استفاده بهتری می شود و به بستر ریزی کمتری نیاز است ولی توصیه نمی شود گوساله های کمتر از 4 ماه، به فری استال منتقل شوند. تلیسه ها به اندازه گاوهای مسن تر گرما تولید نمی کنند و به فضای استراحت گرم، مانند بستره فشرده عمیق نیاز دارند تا دمای بدن حفظ شود. چنانچه فری استال برای تلیسه های مسن تر استفاده می شود، کف فری استال باید بادوام باشد زیرا تلیسه ها در اغلب موارد سم خود را به آن می کشند. تشک های پلاستیکی بستر ریزی شده برای تلیسه ها مناسبند.
بسیار اهمیت دارد که اندازه فری استال ها مناسب باشد. طول استال را برای تلیسه ها، بزرگتر پیش بینی کنید. به این ترتیب با رشد و بزرگتر شدن تلیسه ها از نظر فضای کافی با مشکلی مواجه نخواهید شد.
تلیسه ها زیاد در اطراف پرسه می زنند. بنابراین، به یک سطح خشک که لغزنده نباشد نیاز است. سطح فری استال باید از اصطکاک خوبی برخوردار باشد و به خوبی خشک شود. می توان سطح بتون را به طور موازی یا لوزی شکل (7.5 × 7.5 سانتیمتر در مرکز) شیاردار کرد که فاصله شیارها کمی نزدیکتر از آنچه برای دام های دوشا استفاده می شود باشد. کف جایگاه برای به حداقل رساندن تجمع فضولات باید به طور مرتب تمیز شود.
در بعضی از مواقع، از کف های نرده ای برای بهاربند تلیسه ها استفاده می شود اما استفاده از آن برای دام های زیر 6 ماه توصیه نمی شود زیرا اندازه پای آنها با اندازه شکاف یکسان است. علاوه بر آن، فشار سم ها برای هل دادن فضولات زیاد نیست و در مواقعی که فضولات سفت هستند به پائین شیارها هدایت نمی شوند و از فضولات انباشته می شوند.
خاک اره برای بستر تلیسه ها توصیه شده است زیرا جذب بهتری دارد. در تابستان، گاودارها استفاده از خاک اره را بیشتر از کاه ترجیح می دهند زیرا خاک اره به کاهش جمعیت مگس ها کمک می کند. در زمستان، استفاده از کاه بهتر است زیرا به صورت عایق عمل می کند و تلیسه ها می توانند در آن استراحت کنند.
اندازه فضای خوردن و آشامیدن در جایگاه نگهداری تلیسه ها
هنگام طراحی فضای آخور، برای تلیسه های زیر یک سال، 45.7 سانتیمتر به ازای هر رأس و برای تلیسه های بالاتر از یک سال، 60.9 سانتیمتر به ازای هر رأس فضا در نظر بگیرید. توصیه می شود که برای تلیسه های پیش از زایش، فضای آخور تا 76.2 سانتیمتر به ازای هر رأس افزایش یابد. به عنوان یک اصل فرصت تغذیه با خوراک دام برای همه تلیسه ها باید به طور همزمان و یکسان فراهم باشد.
سطح آخور باید 5.08 تا 10.16 سانتیمتر بالاتر از سکوی ایستادن باشد و عریض باشد و تمیز کردن آن آسان باشد. سطح صاف بهترین نوع سطوح است. سفال، پوشش های اپوکسی و صفحه های استیلی گزینه های خوبی برای آخور هستند.
برای گوساله های دوره انتقال، وجود میله های مورب در آخور یا چیزی شبیه آن باعث می شود که آنها سر خود را داخل آخور قرار دهند ولی برای گوساله های جوان تر، آخور قابل حمل برای دسترسی به غلات و صرفه جویی در خوراک دام ترجیح داده می شود. هنگامی که تلیسه ها خوراک دام بیشتری مصرف می کنند، می توان از آخور تخت استفاده کرد. ممکن است لازم شود یک میله افقی جلوی آخور گذاشته شود تا گوساله ها وارد آخور نشوند.
استفاده از گردنگیر با اندازه مناسب در فری استال توصیه می شود. به خصوص هنگامی که تلیسه ها بزرگتر می شوند استفاده از گردنگیر بسیار مؤثر است و هنگام واکسیناسیون و تلقیح تلیسه ها، با کمک گردنگیرها می توان آنها را مقید کرد.
در رابطه با آبشخور، استفاده از یک آبشخور برای هر یک گروه از تلیسه ها ترجیح داده شده است و بایستی اطمینان حاصل کرد که تلیسه ها نحوه استفاده از آنها را می دانند. آبشخورهای ایده آل باید به گونه ای باشند که آب داخل آنها یخ نزند و تمیز کردن آنها آسان باشد. استفاده از آبشخور در محل هایی که آخور قرار دارد، توصیه نمی شود زیرا این کار باعث می شود فضای آخور کاهش یابد و تمیز کردن آبشخور نیز با مشکل روبرو شود.
طرح ساختمان و تهویه نیز باید مورد توجه قرار داشته باشد. بدون شک، تمرکز روی طراحی جایگاه تلیسه ها یک سرمایه گذاری برای آینده گله است. جایگاه تلیسه ها می تواند خیلی ساده یا خیلی پیچیده باشد. در مجموع برای نگهداری و پرورش تلیسه ها باید محیطی فراهم باشد که تلیسه ها در طول سال و در شرایط آب و هوایی مختلف، سالم و پربازده باشند.
