بیماری کتوز هزینه بر می باشد ولی امکان مدیریت آن و کاهش تأثیرات آن بر گله گاوشیری وجود دارد. کتوز (بالینی و تحت بالینی) به شرایطی گفته می شود که میزان بتاهیدروکسی بوتیرات خون گاو (BHBA) به 1.2 یا بیشتر میلی مول به ازای هر لیتر برسد که نشان دهنده میزان بالای کتون خون می باشد. گاوهایی که درمان نمی شوند مبتلا به مشکلات و بیماری های جدی، کاهش عملکرد و کاهش ماندگاری در گله می شوند.
بیماری کتوز هزینه بر می باشد ولی امکان مدیریت آن و کاهش تأثیرات آن بر گله گاوشیری وجود دارد. کتوز (بالینی و تحت بالینی) به شرایطی گفته می شود که میزان بتاهیدروکسی بوتیرات خون گاو (BHBA) به 1.2 یا بیشتر میلی مول به ازای هر لیتر برسد که نشان دهنده میزان بالای کتون خون می باشد. گاوهایی که درمان نمی شوند مبتلا به مشکلات و بیماری های جدی، کاهش عملکرد و کاهش ماندگاری در گله می شوند.
بیماری کتوز در گاوها باعث موارد زیر می شود:
- احتمال سه برابری جابه جایی شیردان گاو
- احتمال پنجاه برابری حذف در 30 روز اول شیردهی
- احتمال کمتر آبستنی با اولین تلقیح
- تولید شیر کمتر در 30 روز اول شیردهی
نتیجه تحقیق یک گروه پژوهشی درباره بیماری کتوز باعث شده تا روش های بهتر مدیریت این بیماری متابولیکی و کاهش تأثیرات منفی آن در قالب سه راهکار مدیریتی ارائه گردد:
نمره وضعیت بدنی (BCS)
نمره وضعیت بدنی گاوها را مخصوصاً در دوره انتقال مدیریت کنید. گاوهایی با نمره وضعیت بدنی بالا دارای بافت چربی بیشتری جهت فراخوان در طی دوره موازنه منفی انرژی هستند که می تواند منجر به آزاد شدن اسیدهای چرب غیراستریفه بیشتر و تنش بیشتر کبدی شود. گاوهای چاقی که نمره وضعیت بدنی 4 و یا بیشتر، از مقیاس پنج امتیازی در 28 روز اول بعد از زایش دارند، احتمالاً میزان BHBA خون آنها حداکثر می باشد زیرا گاو یک نمره وضعیت بدنی و یا بیشتر در طی دوره انتقال و اوایل زایش از دست می دهد. این مسئله در گاوهایی با نمره وضعیت بدنی متوسط نیز صدق می کند.
خوراندن آب پنیر غلیظ شده آمونیاکی شده یا کولین
راهبردهای تغذیه ای می توانند در ضمن حمایت از تولید شیر و متابولیسم بدن، باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری کتوز شوند. خوراندن لاکتات به شکل آب پنیر غلیظ شده می تواند باعث تأمین واسطه های مورد نیاز برای متابولیسم کبدی بدون برهم خوردن تنظیم PH شکمبه ای شود. تحقیقات همچنین نشان می دهند که کولین محافظت شده شکمبه ای باعث کاهش تجمع چربی در کبد می شود. با بررسی تحقیقات متعدد انجام شده در باره گاوهای دوره انتقال معلوم گردید که گاوهایی که کولین محافظت شده شکمبه ای مصرف می کنند ماده خشک مصرفی، تولید شیر و ترکیبات شیر بیشتری دارند.
تشخیص و درمان بیماری کتوز
هنگامی که کتوز تحت بالینی زود تشخیص داده و درمان شود، گاوهای مبتلای درمان شده نسبت به هم گله ای های سالم شان در 30 روز اول شیردهی، شیر بیشتری تولید می کنند. دستورالعمل یافتن گاوهای مبتلا به بیماری کتوز و درمان آنها گاوها را در یک مسیر صحیح قرارداده و باعث می شود شیر آنها هدر نرفته و به شیر قابل فروش اضافه شود. یکی از روش های تشخیص کتوز ، آزمایش خون و شیر می باشد.
آینده تشخیص بیماری کتوز
گرفتن نمونه خون از گاوهای تازه زا کاری دقیق و زمان بر است و برداشت نمونه در طی نمونه گیری ماهیانه شیر نیز ممکن است تشخیص را دچار مشکل کند ولی بر اساس گفته محققین روزی خواهدآمد که دیگر پرورش دهندگان گاوشیری برای تشخیص سریع بیماری کتوز و مداخلات درمانی سریع، نیازی به نمونه شیر و سوزن نخواهند داشت.
یک گروه تحقیقاتی مرکب از متخصصین علوم دامی و کامپیوتر با همکاری یکدیگر با استخراج و تحلیل اطلاعاتی که از نرم افزارهای داخل مزرعه ای و حسگرها به دست می آید موفق به تولید یک ابزار هوشمند تصمیم گیری تحت عنوان مغز بالقوه مزرعه ای شده اند. این نوع از هوش مصنوعی از یک نوع تشخیص پیشگیرانه بر اساس اطلاعات حاصل از نرم افزارهای مدیریتی داخل مزرعه ای استفاده می کند تا میزان شیوع بیماری های متابولیک در سطح گله را مورد نظارت قراردهد. بعضی از مزارع پرورش گاو شیری ممکن است از این ابزار پیش بینی کننده به جای آزمایش خون تک تک گاوها، برای کنترل خطر کلی گله استفاده کنند. مدلی که فعلاً طراحی شده است به اندازه کافی دقیق و حساس نمی باشد تا بتواند بیماری کتوز را در تک تک گاوها تشخیص دهد ولی در دانشگاه برای حل این مسئله در حال تحقیق و فعالیت هستند.
ارتباط بیماری کتوز و بازده مواد خوراکی
در موضوع پرورش گاو شیری توصیه شده است که بر اساس صفت بازده مواد خوراکی نیز اصلاح نژاد انجام پذیرد. شواهد تحقیقاتی مشخص کردند که بازده مواد خوراکی و فراخوان چربی به صورت مستقل از یکدیگر عمل می کنند. بنابراین انتخاب ژنتیکی برای افزایش بازده مواد خوراکی، دام را در معرض خطر احتمال ابتلاء به بیماری کتوز بیشتر قرار نمی دهد ولی مصرف مواد خوراکی و فراخوان چربی به هم مرتبط می باشند زیرا گاوی که ماده خشک مصرفی کمتری دارد در موازنه منفی انرژی قرار می گیرد و در نتیجه چربی بیشتری فراخوان می کند.
